Tác hại của trầm cảm khi mang thai nguy hiểm hơn bạn tưởng

Tác hại của trầm cảm khi mang thai không chỉ ảnh hưởng lên mẹ bầu mà còn tác động rất xấu đến sự phát triển của thai nhi. Trầm cảm ở bất cứ giai đoạn nào của thai kỳ cũng cực kỳ nguy hiểm nên gia đình cần sớm phát hiện và đưa thai phụ điều trị càng sớm càng tốt.

Tác hại của trầm cảm khi mang thai nguy hiểm hơn bạn tưởng

Trong giai đoạn mang thai, cơ thể người phụ nữ có rất nhiều sự thay đổi, những cơn đau lưng, nặng bụng, đi lại khó khăn, ăn uống dễ bị táo bón tiêu chảy khiến bà bầu nào cũng cảm thấy khó chịu mệt mỏi. Kết hợp với những áp lực từ gia đình, công việc, suy nghĩ quá nhiều đến việc chăm sóc con, thấy ngoại hình ngày càng xấu xí chính là nguyên nhân gây trầm cảm khi mang thai ở rất nhiều người.

Thống kê cho thấy đến 23% phụ nữ đã từng bị trầm cảm khi mang thai. Biểu hiện của chứng bệnh này chính là sự thay đổi về khí sắc, luôn cảm thấy u buồn, ảm đạm, mơ màng, dễ khóc, bỗng nhiên chán nản tất cả mọi thứ, sút cân nhanh mặc dù đang mang thai. Nếu phát hiện sớm ngay từ giai đoạn đầu sẽ thường không quá nguy hiểm tuy nhiên hầu hết mọi người hay cho rằng đây chỉ là sự thay đổi tính cách trong quá trình mang thai nên khiến bệnh tiến triển trầm trọng hơn.

Những tác hại của trầm cảm khi mang thai là cực kỳ nghiêm trọng, ảnh hưởng trên cả người phụ nữ lẫn thai nhi. Đặc biệt mức độ nguy hiểm sẽ tăng dần theo giai đoạn bệnh, nhất là khi người bệnh buộc phải dùng thuốc để cân bằng cảm xúc.

Ảnh hưởng trên mẹ bầu

Khi bị trầm cảm, bạn sẽ luôn cảm thấy uể oải, chán nản với mọi thứ chẳng vì bất cứ lý do gì, tương tự các bà bầu cũng cảm thấy như thế. Tâm trạng buồn chán khiến họ chẳng muốn ăn uống gì hoặc có cảm giác ăn gì cũng không nên nên sút cân thấy rõ. Trong khi đó khi mang thai người phụ nữ cần bổ sung dưỡng chất gấp đôi bình thường để cung cấp cho thai nhi, nếu mẹ không bổ sung đủ dinh dưỡng bào thai sẽ hút trực tiếp từ cơ thể mẹ khiến mẹ gầy yếu đi thấy rõ, cơ thể xanh xao phờ phạc.

Một vấn đề khác mà bà bầu bị trầm cảm thường gặp chính là mất ngủ, rối loạn giấc ngủ. Giấc ngủ luôn đóng vai trò quan trọng với bất cứ ai, đặc biệt là thai phụ. Thường trong giai đoạn mang thai các bà bầu cực kỳ buồn ngủ, tuy nhiên rối loạn giấc ngủ do trầm cảm khiến họ không thể ngủ được. Thiếu ngủ không chỉ làm tinh thần kém minh mẫn, mệt mỏi hơn, dễ cáu gắt hơn mà còn làm tăng nguy cơ phải sinh mổ hay kéo dài thời gian chuyển dạ. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe mẹ bầu sau sinh nở. Mặt khác việc mất ngủ cũng có thể là nguyên nhân làm mẹ bầu trầm cảm.

Tăng nguy cơ bị huyết áp cao cũng là một trong những tác hại của trầm cảm khi mang thai mà mẹ bầu không nên bỏ qua. Nguyên nhân là do sự căng thẳng quá mức do trầm cảm, thiếu vận động, hoặc ở những người tăng cân đột ngột khi mang thai. Từ huyết áp có thể gây ra rất nhiều biến chứng khác như tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật hay Hội chứng HELLP – HELLP. Đặc biệt các biến chứng này đều có thể gây tử vong cực kỳ nguy hiểm. Mẹ có thể nhận biết một số dấu hiệu của huyết áp cao như sưng ở tay và mặt, giảm thị lực, nhức đầu hay nôn mửa thì cần đi khám ngay lập tức.

Người mẹ bị trầm cảm 3 tháng đầu có thể làm tăng nguy cơ sinh non và 3 tháng cuối có nguy cơ sảy thai rất cao. Đồng thời còn làm tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh, đặc biệt nếu bé sinh ra không được khỏe mạnh bình thường.

Một tác hại của trầm cảm khi mang thai cực kỳ nghiêm trọng khác chính là người mẹ có thể có suy nghĩ từ bỏ con. Người mẹ có thể cho rằng đứa bé chính là nguyên nhân khiến họ khổ sở như vậy hoặc suy nghĩ rằng nếu mình chết thì đứa bé cũng sẽ khổ, vì vậy tìm cách để tự tử hoặc giết đứa bé. Đặc biệt nếu trong giai đoạn này gia đình không có hướng phát hiện kịp thời, xảy ra những tranh cãi với chồng hay mọi người trong gia đình,  không có ai bên cạnh hỗ trợ động viên tinh thần thai phụ thì sẽ rất dễ xảy ra tình trạng này.

Người phụ nữ bị trầm cảm nặng trong giai đoạn mang thai có thể có sự thay đổi về tính cách, suy nghĩ, nhận thức. Họ dần thu mình lại, không muốn gặp gỡ hay giao tiếp với ai, xa lánh và nghi ngờ tất cả. Trầm cảm giống như một bóng đen vô hình bao trùm lên cuộc sống, khiến họ cảm giác như không còn nhìn thấy được ánh sáng, dần kiệt quệ về cả thể chất lẫn tinh thần.

Tác hại của trầm cảm khi mang thai lên thai nhi

Trầm cảm tưởng chừng là một vấn đề tâm lý tuy nhiên nó lại tác động rất nhiều lên thể chất. Tác hại của trầm cảm khi mang thai không chỉ ảnh hưởng lên sức khỏe mẹ bầu mà còn gây ra những hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe của thai nhi. Nếu trầm cảm quá nặng và không được khắc phục sớm, bé có nguy cơ ốm yếu hay sinh ra với các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng. Thậm chí một số khác còn không kịp chào đời..

Người mẹ bị trầm cảm nếu bị suy nhược cơ thể sẽ dẫn tới thai nhi không đủ cung cấp dưỡng chất nên sinh ra dễ bị gầy yếu, chậm phát triển hơn các bạn cùng trang lứa. Mặt khác việc mẹ trầm cảm, căng thẳng quá nhiều cũng là yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của thai nhi ngay từ giai đoạn còn trong bụng mẹ.

Các nghiên cứu đã cho thấy tác hại của trầm cảm khi mang thai chính là tăng nguy cơ sinh non. Trẻ nếu bị sinh non trước 36 tháng có thể tăng nguy cơ hở hàm ếch và rất nhiều các dị tật bẩm sinh khác. Trẻ có khả năng kém thích ứng với môi trường, dễ mắc các bệnh liên quan đến hô hấp hay đau nhức. Khả năng phát triển về trí não cũng chậm chạp hơn bình thường nên ảnh hưởng rất nhiều đến tương lai trẻ nhỏ.

Mặt khác tác hại của trầm cảm khi mang thai lên thai nhi còn nằm ở vấn đề dùng thuốc. Việc dùng bất cứ loại thuốc tây khi mang thai cũng đều gây ra rất nhiều hệ lụy không tốt cho thai nhi, đặc biệt là các loại thuốc chống trầm cảm. Một số biến chứng  từ việc uống thuốc chống trầm cảm khi mang thai có thể xảy ra như

• Hội chứng cai ở trẻ sơ sinh: việc dùng một số loại thuốc như Amitriptyline, Sertraline trong điều trị trầm cảm ở mẹ bầu dẫn tới hội chứng cai ở trẻ sơ sinh với các triệu chứng đặc trưng như khó ngủ, khóc the thé liên tục không dứt, rối loạn tiêu hóa, run rẩy,  tăng trương lực cơ.
• Biến chứng cuối thai kỳ: việc dùng các loại thuốc chống trầm cảm đến những tháng cuối của thai kỳ có thể khiến thai nhi bị thiếu oxy trong quá trình sinh nở, mẹ có nguy cơ phải đẻ mổ đồng thời bé có thể phải sống trong ống suốt thời gian đầu để đảm bảo có thể hô hấp như bình thường
• Tăng nguy cơ quái thai và các dị tật bẩm sinh: các nghiên cứu đã cho thấy việc dùng các thuốc chống trầm cảm, đặc biệt là nhóm citalopram sẽ làm tăng nguy cơ trẻ bị dị tật bẩm sinh và quái thai, ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngoại hình của trẻ nhỏ.
• Chậm phát triển về trí não và ngôn ngữ: Thuốc chống trầm cảm cũng có thể làm trẻ chậm phát triển về trí não và ngôn ngữ, việc học tập làm làm toán, viết lách của trẻ khi lớn cũng kém hơn các bạn rất nhiều.
• Hội chứng serotonin: thường gặp ở bà bầu dùng paroxetine có nguy cơ làm trẻ mắc hội chứng serotonin khi sinh ra với các triệu chứng như kích động, bồn chồn, tiêu chảy, nôn mửa, nhịp tim nhanh và đổ mồ hôi nhiều.
• Trẻ bị vàng da hay tổn thương não: thường gặp ở những người mẹ lạm dụng thuốc an thần quá nhiều để nguy khi bị trầm cảm. nguyên nhân là do các nhóm thuốc này có thể làm rối loạn quá trình chuyển hóa bilirubin, dẫn tới tình trạng vàng da hay nguy hiểm hơn và tổn thương não.
• Một số tác động khác: một số các tác động khác cũng gặp ở những đứa trẻ được sinh ra bởi bà mẹ bị trầm cảm chính là chậm lớn, thờ ơ, nhẹ cân và dễ có xu hướng khóc lóc, nhạy cảm hơn bình thường.

Những tác hại của trầm cảm khi mang thai từ việc dùng thuốc lên thai nhi là rất nghiêm trọng bởi thế thường các bác sĩ sẽ cố gắng hạn chế việc dùng thuốc nếu bệnh nhân đang mang thai. Chỉ trong các trường hợp nặng, bệnh nhân rối loạn cảm xúc nghiêm trọng, mất ngủ trong thời gian dài thì bác sĩ mới cân nhắc giữa lợi ích và tác hại có thể đem lại cho bệnh nhân và chỉ định các nhóm thuốc an toàn phù hợp.

Hướng giảm thiểu các tác hại của trầm cảm khi mang thai

Như đã nói, trầm cảm khi mang thai có thể gây ra rất nhiều tác hại nghiêm trọng lên cả tinh thần, sức khỏe, chất lượng đời sống ở hiện tại và tương lai lên cả mẹ và thai nhi cần có có hướng điều trị đúng. Với các giai đoạn trầm cảm đầu, bác sĩ thường hướng bệnh nhân đến việc trị liệu tâm lý, điều trị tại nhà bằng các biện pháp giúp giải tỏa cảm xúc hơn là dùng thuốc ngay lập tức.

Thực tế trong giai đoạn mới mang thai, hầu hết tất cả mọi phụ nữ đều có một giai đoạn cực kỳ khó khăn bởi những thay đổi đột ngột về cơ thể, cảm thấy mệt mỏi và tủi thân. Nếu vượt qua được giai đoạn này, mẹ có thể không bị trầm cảm và ngược lại nếu những cảm xúc tiêu cực này vẫn tiếp tục tiếp diễn thì sẽ tiến tới trầm cảm. Bản thân người bệnh thường rất khó nhận ra rằng mình đang có vấn đề hoặc dù có nhận ra cũng rất khó để tự vượt qua mà cần có sự trợ giúp rất nhiều từ những người xung quanh.

Nếu thấy bà bầu có dấu hiệu bị trầm cảm, gia đình nên đưa bệnh nhân đến gặp gỡ bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất. Một số hướng để giảm thiểu tối đa các tác hại của trầm cảm khi mang thai như

• Gặp gỡ bác sĩ và thực hiện trị liệu tâm lý ngay từ giai đoạn đầu để giải tỏa được những khúc mắc, lo lắng trong lòng
• Chia sẻ những vấn đề mà mình gặp phải với người thân như chồng, bạn bè hay gia đình để được giúp đỡ
• Cố gắng đi ngủ sớm, hãy đi ngủ ngay khi cảm thấy buồn ngủ
• Tắm nắng mỗi ngày vừa tốt cho tinh thần vừa tốt sự phát triển của thai
• Luyện tập thể dục thể thao mỗi ngày, bà bầu chú ý nên chọn các bộ môn phù hợp như đi bộ, bơi lội , tránh những môn vận động nặng hay có tính đối kháng
• Thiền và yoga được đánh giá cực kỳ phù hợp với bà bầu, vừa giúp tăng cường đề kháng, cân bằng cảm xúc và cải thiện giấc ngủ ổn định hơn
• Đảm bảo bổ sung dinh dưỡng đầy đủ qua thực đơn hằng ngày, tăng cường sau xanh và trái cây hằng ngày
• Tránh xa bia rượu, thuốc lá hay các chất kích thích
• Đồ ngọt có thể làm tâm trạng bà bầu dễ chịu hơn tuy nhiên không nên lạm dụng quá nhiều có thể làm tăng đường huyết
• Tuân thủ đúng chỉ định từ bác sĩ, không tự dùng bất cứ bất cứ loại thuốc nào nếu không được chỉ định
• Nếu bị mất ngủ có thể tham khảo một số loại thực phẩm chức năng cải thiện giấc ngủ, tuy nhiên vẫn nên tham khảo thêm với chỉ định từ bác sĩ
• Tìm kiếm những công việc để giảm sự chán nản, quên đi những sự buồn phiền trong tâm trí chẳng hạn như đọc sách khi mang thai, đan móc đồ cho con.. Những công việc này cần sự tập trung cao và hướng đến con, điều này có thể kích thích những trạng thái hạnh phúc xuất hiện trong tâm trí người mẹ
• Dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn, không nên làm việc quá sức

Gia đình, đặc biệt là chồng cần luôn bên cạnh động viên an ủi để người phụ nữ cảm thấy mình không cô đơn, thấy rằng luôn có người quan tâm mình. Hãy cố gắng hạn chế tối đa việc tranh cãi với bà bầu bởi tâm lý họ cực kỳ nhạy cảm và dễ suy nghĩ. Bà bầu nếu cảm thấy quá áp lực và mệt mỏi có thể trao đổi với chồng về việc về nhà ở để có thể thoải mái hơn bởi bao giờ về với cha mẹ đẻ cũng có cảm giác được quan tâm vỗ về hơn cả.

Tác hại của trầm cảm khi mang thai là rất nghiêm trọng, vì vậy cần cố gắng hạn chế để tình trạng này xảy ra. Mang thai theo kế hoạch, với đúng người, khi gia đình đã ổn định kinh tế sẽ giúp phòng tránh tối đa nguy cơ trầm cảm ở người phụ nữ trong thai kỳ và sau sinh.