Trị liệu tâm lý có thực sự mang lại hiệu quả?

Nguyễn Thảo 7:09 - 30/01/2023

Đánh giá bài viết

Trị liệu tâm lý là thuật ngữ ngày càng phổ biến được biết đến với tác dụng điều trị tâm bệnh và thậm chí ngày nay những bệnh nhân ung thư, người mắc bệnh mãn tính đôi khi cũng được khuyến khích tư vấn tâm lý. Công dụng của phương pháp này là gì, trị liệu tâm lý có thực sự hiệu quả như lời đồn, tất cả sẽ được giải đáp ngay trong bài viết sau đây.

Trị liệu tâm lý có thực sự hiệu quả?

Tâm lý trị liệu(Psychotherapy) được ra đời từ thế kỷ 18 và phát triển mạnh mẽ hơn ở thế kỷ 20, bước sang thế kỷ 21 đang là một trong những giai đoạn nở rộ nhất của phương pháp tâm lý này. Đây là liệu pháp giúp đỡ sức khỏe tinh thần của mỗi người, giảm bớt nỗi đau về thể xác, kiểm soát sự biến đổi bất thường về cảm xúc thông qua ngôn ngữ, lời nói, giao tiếp giữa con người với con người.

Nguyên tắc của tâm lý trị liệu chính là tạo ra những tạo ý thức từ những điều vô thức của con người. Cần hiểu rằng trị liệu tâm lý không đơn thuần là tư vấn tâm lý, trò chuyện để giải tỏa căng thẳng mà còn thực hiện mục đích xa hơn là thay đổi tâm thức, hành vi, nhân cách, thay đổi thói quen sai lệch để hướng con người đến những điều tốt đẹp hơn.

Phương pháp này đã mở ra một bước tiến mới trong điều trị tâm bệnh cho những bệnh nhân gặp những vấn đề tâm lý, tâm thần như trầm cảm, rối loạn lo âu, tự kỷ, rối loạn lưỡng cực, bệnh nhân tâm thần, những người có nỗi ám ảnh về quá khứ… Bên cạnh đó hiện nay với những bệnh nhân điều trị ung thư hay các bệnh mãn tính có tinh thần sa sút ảnh hưởng đến tiến độ điều trị cũng thường được khuyến khích nên thực hiện trị liệu tâm lý.

Các phương pháp tâm lý trị liệu đã xuất hiện được hơn 2 thế kỷ nhưng những tranh cãi về hiệu quả thực sự của phương pháp này vẫn đang không ngừng tiếp diễn. Bởi nếu chỉ thông qua trò chuyện đơn thuần làm thế nào có thể thay đổi con người, thay đổi tâm thức mà chính những loại thuốc tối tân nhất không thể thực hiện?

Tuy nhiên trị liệu tâm lý có thực sự hiệu quả lại không do những người xung quanh như bác sĩ, chuyên gia tâm lý hay người thân đánh giá mà cần do chính bản thân người bệnh công nhận. Bởi chỉ bản thân người bệnh mới có thể hiểu được cảm xúc, suy nghĩ của chính họ và tất nhiên không có bất cứ loại thuốc, hay máy móc hiện đại nào có thể làm được điều này.

Thông qua cách hành xử, nói chuyện, suy nghĩ thường ngày mà những người xung quanh sẽ đánh giá hiệu quả của trị liệu tâm lý đem lại trên người bệnh. Các nghiên cứu về phương pháp này cho thấy bệnh nhân tiếp nhận trị liệu tâm lý thực sự có nhiều cải thiện trong lối suy nghĩ, trở nên lạc quan và cởi mở hơn. Ngoài ra nghiên cứu cũng cho thấy trị liệu tâm lý giúp tăng đến 15% chức năng của các hệ thống miễn dịch có lợi và công dụng này có thể kéo dài ít nhất nửa năm.

Mặt khác cũng chính bởi chỉ có bản thân bệnh nhân mới biết trị liệu tâm lý có thực sự hiệu quả khiến nhiều người nghi ngờ về phương pháp này. Trên thực tế không ít bệnh nhân sau khi trị liệu thường luôn tỏ ra là bản thân đã ổn, cư xử như bình thường, đánh lừa được cả chính nhà trị liệu nhưng sau đó lại tìm cách tự tử. Bởi thế mà hiệu quả từ phương pháp này vẫn còn bị tranh cãi rất nhiều.

Có thể nói rằng trị liệu tâm lý thực sự có hiệu quả nhưng cần phải đảm bảo ít nhất hai yếu tố là bệnh nhân trung thực với nhà trị liệu và nhà trị liệu có thể thấu hiểu, kết nối được với bệnh nhân. Thông thường trong quá trình trị liệu, các chuyên gia sẽ yêu cầu người bệnh nói ra những gì họ đang suy nghĩ, những câu chuyện khúc mắc khiến họ khổ sở nhưng nếu bản thân người bệnh vẫn quyết tâm dấu diếm, không trung thực thì các chuyên gia không thể nào giúp đỡ họ.

Đôi khi người bệnh có thể có những trải nghiệm không mong muốn hoặc phải nhớ lại những sự kiện không mong muốn, trong một vài trường hợp tâm lý người bệnh có thể trầm trọng hơn trong giai đoạn đầu. Vì vậy đôi khi người thân hay chính bản thân người bệnh cũng nghi ngờ về lợi ích của các phương pháp này. Thời gian trị liệu của các bệnh nhân cũng rất khác nhau, có người vài tháng, có người 1 năm nhưng cũng có người phải gặp gỡ duy trì các chuyên gian trong vài năm.

Mặt khác bản thân nhà trị liệu cần có một sự thấu hiểu, cảm thông, chân thành, nắm bắt được cảm xúc, suy nghĩ của bệnh nhân để có thể len lỏi sâu vào trong tiềm thức. Một nhà trị liệu thờ ơ, khuôn khổ, cứng nhắc sẽ không thể nào giúp được bệnh nhân của mình mà chỉ làm tình trạng bệnh tồi tệ hơn. Bởi thế đây không phải là một ngành dễ dàng nên thường thiếu nhân lực trầm trọng.

Nói chung với băn khoăn trị liệu tâm lý có thực sự hiệu quả không thì câu trả lời là thực sự có ích, tuy nhiên người bệnh cần tìm kiếm được các nhà trị liệu phù hợp với bản thân, thiết lập được mối quan hệ đáng tin cậy và thực sự tin tưởng vào các phương pháp trị liệu, kiên trì tới cùng để đạt được kết quả tốt nhất.