Khủng hoảng hiện sinh: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách vượt qua
Khủng hoảng hiện sinh là trạng thái căng thẳng tâm lý khi mà một người luôn không ngừng đặt ra câu hỏi và đi tìm lời giải đáp về mục đích sống của chính mình. Nỗi lo lắng, tiêu cực xuất hiện không được giải tỏa khiến tinh thần họ phiền não, mệt mỏi, hoang mang và có thể rơi vào trầm cảm. Chấp nhận thực tại, thiền định hoặc tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia sẽ giúp vượt qua cơn khủng hoảng này.
Khủng hoảng hiện sinh là gì?
Khủng hoảng hiện sinh hay Existential Crisis là một thuật ngữ bắt đầu được sử dụng phổ biến và được bàn luận rất nhiều bởi những người trẻ. Thuật ngữ này đề cập đến tình trạng hoảng loạn, khủng hoảng, sự lo lắng của một cá nhân về ý nghĩa, mục đích cuộc sống dưới tác động của sự thay đổi đột ngột trong cuộc sống. Những cá nhân này có thể vừa trải qua những mất mát, đau khổ, sự thay đổi lớn dẫn tới sự chán nản, mất động lực, muốn chối bỏ sự tồn tại của chính mình.
Existential crisis /ˌeɡ.zɪˈsten.ʃəl/ /ˈkraɪ.sɪs/ có nguồn gốc từ những tài liệu từ năm 1930, được tạo ra để mô tả về hành trình cố gắng sống sót của người Do Thái trong thời điểm phải đối mặt với nguy cơ diệt chủng thời kỳ Hitler. Đến năm 1970, Erik Erikson – nhà tâm lý học người Đức bắt đầu đặt ra các vấn đề và phân tích Existential theo hướng tâm lý học và đặt tên là “khủng hoảng danh tính”.
Existential được cho là có liên quan mật thiết với existentialism – “chủ nghĩa hiện sinh” hay “học thuyết hiện sinh” – một khía cạnh trong triết học Mác – Lênin bàn về bản chất của sự tồn tại. Theo đó, học thuyết này cho rằng mỗi người sinh ra đều là cá thể riêng biệt, có một không hai. Môi trường sống, hoàn cảnh sống đã tạo nên sự khác biệt giữa mọi người và tạo cho họ những trải nghiệm riêng biệt.
Người theo chủ nghĩa hiện sinh thường chối bỏ mọi thứ khuôn mẫu, nề nếp để tạo thành một hình mẫu lý tưởng để hướng tới sự tự do, độc lập, tự tạo ra ý nghĩa, sự khác biệt và giá trị cho bản thân mình. Và tất nhiên chính chúng ta phải tự chịu trách nhiệm cho sự lựa chọn, cho hành trình của bản thân. Việc chưa thể giải đáp “tôi là ai”, “mục đích cho hành trình này là gì” chính là tiền đề tạo ra cơn khủng hoảng.
Sigmund Freud – nhà tâm lý học người Áo, “cha đẻ” của học thuyết phân tâm nói ông cho rằng 3 yếu tố chi phối tính cách con người là “Bản năng (Cái “nó” – Id), Bản ngã (Cái Tôi – Ego), và Siêu ngã (Siêu Tôi – Super Ego)”. Tuy nhiên chúng để các yếu tố này diễn ra thì cần yêu cầu chúng ta phải “tồn tại”. Có nghĩa là “Cái chết” mới là sự chi phối tất cả. Sự lo lắng về cái chết khiến nhiều người không thể hiểu mục đích của việc tồn tại, hay cố gắng hiện tại để làm gì, khi mà rốt cục cuối cùng chúng ta cũng đi về với cõi vĩnh hằng.
Một thống kê được thực hiện tại phòng nghiên cứu tại Science of People cho thấy, có đến 67.9% trong 250 người được khảo sát công nhận bản thân đã từng trải qua giai đoạn khủng hoảng hiện sinh. Trong đó có 34.7% cho biết rằng trạng thái này vẫn đang tiếp diễn và 19.4% nói rằng họ đã phải đối mặt với những cảm xúc khó khăn này trong ít nhất 36 tháng.
Một số ý kiến cho rằng, cuộc khủng hoảng hiện sinh là giai đoạn giác ngộ cần thiết để hoàn thiện và thay đổi về bản thân với điều kiện là có thể vượt qua nó. Sự khủng hoảng và những thay đổi về nhận thức, cảm xúc xảy ra khi vừa trải qua biến cố nào đó hoặc trong giai đoạn có những thay đổi lớn mà chưa kịp thích nghi làm ảnh hưởng đến toàn bộ cuộc sống của một người trên nhiều khía cạnh.
Khủng hoảng hiện sinh không phải là “bệnh” mà có thể coi như một trạng thái rối loạn trong tâm lý. Thực tế việc chúng ta không biết bản thân mình cần gì, muốn gì, mình là ai, mục đích sống là gì vốn rất bình thường. Tuy nhiên vấn đề của người rơi vào trạng thái Existential crisis chính là họ không có câu trả lời nào khiến họ thỏa mãn dẫn tới những cảm xúc tiêu cực, lo âu, căng thẳng luôn tồn tại, rút dần rút mòn động lực, niềm vui mỗi ngày.
Cuộc khủng hoảng hiện sinh là là khởi đầu cho hành trình tìm kiếm nguyên nhân, mục tiêu, ý nghĩa, giá trị của “bản thể”. Ở cuối con đường đầy khó khăn này lại là một con đường mới tự do, rộng mở, nơi mà chúng ta có thể sống một cách trọn vẹn nhất khi đã lĩnh hội những giá trị tốt đẹp của cuộc sống đang ban tặng.
Bạn đang có rơi vào khủng hoảng hiện sinh?
Thuật ngữ “Existential” từng được Google đưa vào danh sách Từ của Năm (Word of the Year) vào 2019. Các vấn đề xoay quanh khủng hoảng hiện sinh khá phức tạp và không phải bất cứ ai cũng nhận ra rằng mình đang có vấn đề. Khủng hoảng hiện sinh có thể xảy ra với bất cứ ai, trong bất cứ độ tuổi nào nên hiểu rõ và sớm vượt qua trạng thái này.
Một số biểu hiện điển hình của cơn khủng hoảng hiện sinh như
- Thường xuyên lo lắng, sợ hãi, bi quan với những lý do mang tính chất mơ hồ, không xác định. Chẳng hạn cảm thấy lạc lõng giữa thế giới, lo lắng về sự tồn tại của bản thân, suy nghĩ đến những dự định trong tương lai hay hoang mang về vị thế của bản thân trong công việc
- Suy nghĩ quá nhiều và luôn có hàng loạt những câu hỏi trong đầu và không có lời giải đáp, chẳng hạn băn khoăn về “thế giới bên kia” sẽ như thế nào
- Người đang rơi vào khủng hoảng hiện sinh thường cảm thấy không muốn bên cạnh ai
- Cảm thấy bản thân nhỏ nhoi và những điều mình làm trước giờ đều trở nên vô nghĩa
- Mất hứng thú với mọi hoạt động trong đời sống, luôn cảm thấy chán nản, tuyệt vọng, vô vọng, có những nỗi buồn dai dẳng không thể giải tỏa. Các biểu hiện của khủng hoảng hiện sinh khá tương đồng với trầm cảm
- Existential Crisis cũng có các biểu hiện của rối ám ảnh cưỡng chế OCD với các đặc trưng luôn lặp đi lặp lại các câu hỏi một cách cưỡng chế, không thể ngừng lại được, kể cả khi họ đã có một lời giải đáp nào đó
- Đi kèm các triệu chứng khác như không có năng lượng, ăn uống không ngon, giảm chất lượng giấc ngủ, mất tập trung, giảm các kỹ năng giao tiếp hoặc có thể có xu hướng cô lập bản thân
- Luôn cảm thấy có những mối nguy hiểm hiện hữu xung quanh, chẳng hạn tai nạn thiên tai..
- Existential Crisis cũng làm nhiều người suy giảm nhận thức về xung quanh, hạ thấp bản thân, cảm thấy hoang mang và mất hy vọng về cuộc sống, tương lai, muốn “bùng nổ” và có thể trở nên cáu kỉnh, tức giận, khó chịu hơn
- Cảm thấy cô đơn, trống trải, tiêu cực cũng là những trạng thái xuất hiện thường trực ở khủng hoảng hiện sinh
Nguyên nhân khủng hoảng hiện sinh
Khủng hoảng hiện sinh được cho là hệ quả của một sự kiện lớn làm thay đổi đáng kể trong cuộc sống của một cá nhân nào đó. Chính những sự cố ở quá khứ khiến họ bắt đầu đặt ra câu hỏi về ý nghĩa của cuộc sống, về giá trị của bản thân. Khi không tìm cho mình được một lời giải đáp thỏa đáng, họ rơi vào đau khổ, mệt mỏi, chán chường, thất bại, mất đi động lực trong cuộc sống.
Existential Crisis có thể xuất hiện sau khi một cá nhân trải qua các sự kiện sau
- Sự mất mát nghiêm trọng, chẳng hạn sự ra đi đột ngột của một người quan trọng trong gia đình hoặc là bạn bè
- Sự chuyển biến trong cuộc sống, sinh hoạt hằng ngày mà cá nhân đó chưa kịp thích ứng. Chẳng hạn đến sống một nơi xa lạ và không có ai thân quen; thất nghiệp/ bị đuổi việc dù đã gắn bó một thời gian dài; ly hôn/ chia tay..
- Nhận một thông báo vượt ngoài sức tưởng tượng, chẳng hạn chẩn đoán mắc bệnh nan y hay có thai
- Người trong độ tuổi 40- 50 được đánh giá có nguy cơ rơi vào khủng hoảng hiện sinh cao hơn
- Trải qua các sự kiện kinh hoàng, chẳng hạn gặp tai nạn giao thông nghiêm trọng đến mức đã tiến tới ranh giới sinh – tử
- Trong quá khứ từng có những quyết định sai lầm dẫn tới những hệ lụy còn tồn tại khiến người đó luôn có cảm giác tội lỗi, day dứt, oán trách bản thân
- Khủng hoảng hiện sinh cũng dễ xảy ra ở những người luôn cảm thấy không hài lòng với thực tại
- Người vốn có tinh thần tiêu cực, nội tâm, ít chia sẻ hay bộc lộ dẫn với những cảm xúc dồn nén và có thể bộc phát bất cứ lúc nào
- Existential Crisis cũng có thể được hình thành khi một người có sự thức tỉnh về mặt tâm linh hoặc vừa đối mặt với các sự kiện huyền bí nào đó
Chẳng hạn, một người đột ngột nhận được chẩn đoán thông báo rằng họ đang bị ung thư giai đoạn cuối hoàn toàn có thể rơi vào trạng thái khủng hoảng hiện sinh. Họ đã không ngừng cố gắng phấn đấu trong suốt nhiều năm qua nhưng đổi lại chính là căn bệnh ung thư quái ác có thể giết chết họ bất cứ lúc nào. Họ tự hỏi cố gắng để làm gì, kiếm tiềm làm chi khi mà cuối cùng rồi ai cũng phải chết.
Hay một người quyết định không kế nghiệp công việc của gia để tự lập, tự xây dựng sự nghiệp cá nhân nhưng kết quả là hoàn toàn thất bại khiến họ cảm thấy vô cùng hối hận. Quá khứ và hiện tại; cái được và cái mất; thực tế và tưởng tượng khiến bạn cảm thấy hoang mang, lo lắng, không ngừng đặt ra hàng loạt các câu hỏi và không thể ngừng lo lắng.
Phân loại khủng hoảng hiện sinh
Khủng hoảng hiện sinh có thể được phân làm 5 nhóm chính, bao gồm
Khủng hoảng về ý nghĩa cuộc sống
Trong cuốn sách ” Hãy nói về hạnh phúc, đừng nói về thành công”, tác giả đã nói rằng ““Nếu cuối cùng rồi cũng chết, vậy tại sao chúng ta vẫn phải sống?”. Kỳ thực là như thế, cuộc sống của con người là thứ hữu hạn, đến một lúc nào đó chúng ta sẽ chết, sẽ biến mất khỏi thế gian này, đây là một kết cục mà ai cũng biết trước. Thế nhưng chỉ cần nói về “cái chết”, ai cũng cảm thấy sợ hãi, lo lắng, muốn trốn chạy khỏi tử thần.
Trong văn hóa Phương Tây, khủng hoảng hiện sinh được bàn luận nhiều hơn cả một phần do ảnh hưởng bởi văn hóa tôn giáo mạnh mẽ. Bởi hầu hết các tôn giáo đều có khái niệm về “linh hồn bất tử” và xem trọng cuộc sống của con người hơn là cái chết, và quan trọng hơn là cuộc sống vẫn tiếp diễn ngay cả khi chúng ta chết đi. Vậy làm thế nào để cuộc sống con người trở nên có ý nghĩa để không còn sợ hãi cái chết?
Thực tế ai trong chúng ta cũng từng 1 lần đặt ra câu hỏi ” mình là ai”, “mình tồn tại để làm gì” và đi tìm câu trả lời. Thế nhưng khi nhìn lại những gì đã trải qua, chúng ta nhận ra rằng những gì mình làm được không được như kỳ vọng và cảm thấy cuộc sống của mình trở nên vô nghĩa. Nỗi lo lắng sâu sắc, cảm giác chán nản khi không tìm được lời giải đáp về ý nghĩa cuộc sống của bản thân khiến nhiều người rơi vào khủng hoảng hiện sinh.
Khủng hoảng về tự do và trách nhiệm
Mỗi con người sinh ra đều có quyền tự do cá nhân và được quy định đầy đủ trong hiến pháp được ban hành của nhà nước. Và tất nhiên, ai trong chúng ta cũng đều mong cầu sự tự do, tự quyết định cuộc sống của chính mình. Chủ nghĩa hiện sinh nhấn mạnh rằng con người được tự do lựa chọn trong cuộc sống đồng thời phải tự chịu trách nhiệm với sự lựa chọn này. Điều này có nghĩa là, với bất cứ vấn đề nào xảy ra, chính bạn cũng là người phải giải quyết, dù đó là những sai lầm nghiêm trọng.
Thế nhưng chúng ta không thể nào chắc chắn được rằng tất cả các quyết định lúc nào cũng đúng đắn. Nỗi lo lắng rằng bản thân sẽ sai lầm, sẽ phải hối hận, sẽ phải trả giá đã bao trùm lấy tâm trí và khiến ta rơi vào cuộc khủng hoảng hiện sinh. Chúng ta lo lắng, đắn đo không dám chọn lựa; chúng ta đưa ra quyết định rồi lại cảm thấy hối hận – tất cả những điều này đều bắt đầu cho Existential Crisis.
Mặt khác, mỗi quyết định của chúng ta không chỉ gây ảnh hưởng đến cá nhân mà còn liên quan đến toàn xã hội. Sự trách nhiệm ở đây không chỉ là với bản thân mà còn để không ảnh hưởng đến những người xung quanh. Do đó sự tự do là của cá nhân nhưng đôi khi vẫn phải chịu trách nhiệm với toàn xã hội. Sự lo lắng mỗi khi đưa ra quyết định ngày càng tăng lên và khởi đầu cho nỗi khủng hoảng hiện sinh.
Trong luật nhân quả, mỗi quyết đều tồn tại những mâu thuẫn nội tại (dilema), không có gì hoàn toàn đúng, cũng chẳng có gì hoàn toàn sai, nhất là những thứ thuộc phạm trù đạo đức. Đôi khi chúng ta không thể tự do làm những gì mình muốn vì nghĩ đến kết quả có thể xảy ra. Vậy chúng ta có đang thực sự tự do?
Khủng hoảng về cảm xúc và sự tồn tại
Không dám thừa nhận cảm xúc của bản thân cũng chính là nguyên nhân gây khủng hoảng hiện sinh ở rất nhiều người. Nhiều người thường cho rằng, luôn cười đùa, luôn tỏ ra vui vẻ sẽ đánh lừa được cảm xúc của chính mình. Chỉ cần cố gắng không nghĩ đến nỗi buồn thì chuyện gì rồi sẽ qua, họ rồi sẽ hạnh phúc. Tuy nhiên thực chất đó chỉ là niềm vui nhất thời, giả tạo và sự đau khổ vẫn luôn tồn tại ở đó.
Khi bạn không chấp nhận cảm xúc của chính mình, luôn chạy trốn thực tại, bạn sẽ không thể cảm nhận được thế nào là hạnh phúc mà chỉ là sự trống rỗng. Câu hỏi về “hạnh phúc là gì”, “mình đang sống với mục đích gì” càng trở nên khó trả lời và làm bạn dễ rơi vào cuộc khủng hoảng hiện sinh hơn. Sự kiệt quệ về cảm xúc khiến bạn chỉ đang “tồn tại” chứ không hề “sống” một cách trọn vẹn.
Khủng hoảng về sự kết nối và cô lập
Mỗi con người là một cá thể độc lập nhưng không có nghĩa là cô lập. Một người thì không thể nào đủ sức xây dựng thành một xã hội. Chúng ta cần kết nối với những người khác để đáp ứng nhu cầu cá nhân của nhau, chẳng hạn về mặt tình cảm, tình dục. Thế nhưng, cũng không thể hoàn toàn phụ thuộc vào người khác mà cũng cần có những khoảng thời gian chỉ dành riêng cho bản thân để phục hồi năng lượng.
“Sự kết nối” và “cô lập” là hai trạng thái đối nghịch nhau và bất cứ trạng thái nào chiếm lấy quá nhiều thời gian cũng không tốt và có thể đẩy bạn vào trạng thái tiêu cực của khủng hoảng hiện sinh. Thực tế cũng rất khó để một người có thể cân bằng giữa 2 trạng thái này, nhất là với những người vẫn đang trên hành trình tìm hiểu về “bản ngã” của chính mình.
Chẳng hạn, vì trốn chạy sự “cô đơn” nên bạn chọn cách kết nối với quá nhiều người, khiến cho bản thân thật bận rộn dẫn đến trạng thái ngộp thở, kiệt sức, mệt mỏi nhưng vẫn không thể biết bản thân cần gì. Ngược lại, sự cô lập, mất kết nối với xung quanh do bị tẩy chay, chấm dứt một mối quan hệ cũng khiến bạn đau khổ, day dứt, tự trách cứ bản thân và khiến họ cảm thấy cuộc sống không còn ý nghĩa gì – khởi nguồn cho khủng hoảng hiện sinh.
Một điều thú vị là có không ít người khước từ sự tự do và mong muốn được lệ thuộc vào người khác bởi điều này khiến cho họ cảm thấy an toàn hơn. Cảm giác tự do, độc lập khiến họ cảm thấy giống như đang bị ruồng bỏ và điều này khiến sự sợ hãi xâm chiếm lấy toàn bộ tâm trí. Họ quyết định để bản thân kết nối và ràng buộc với người khác, kể cả khi không hài lòng hay thích thú.
Khủng hoảng về cái chết
Dù tất cả chúng ta đều biết rằng ai rồi cũng phải chết, con người không thể tồn tại mãi mãi, tuy nhiên chỉ cần nhắc đến điều này thì không ai có thể tránh khỏi sự sợ hãi. Thế giới xinh đẹp biết mấy, còn có biết bao nhiêu cảnh đẹp chưa ngắm, biết bao món ngon chưa được thưởng thức, biết bao cuộc gặp gỡ chưa được thực hiện, sẽ thật tiếc nuối nếu chúng ta biến mất trên thế gian này.
Khủng hoảng hiện sinh có thể hình thành từ nỗi lo âu về “cái chết”. Càng biết trước về cái chết, người ta càng có xu hướng muốn trốn chạy. Chẳng hạn một người được chẩn đoán mắc bệnh nan y luôn không ngừng lặp lại câu hỏi vì sao mình lại mắc căn bệnh quái ác này. Họ cảm thấy hối tiếc vì suốt thời gian quan mình đã bỏ lỡ quá nhiều thứ, tự dằn vặt chính mình và không thể sẵn sàng đối mặt với “tử thần”.
Cái chết hay nơi được gọi là “thế giới bên kia” vẫn còn tiềm ẩn vô vàn những điều bí ẩn mà chưa có tài liệu khoa học nào có thể giải đáp. Điều này cũng có thể gây ra Existential Crisis bởi sự lo lắng về một “cuộc sống mới” đang chờ đón họ.
Khủng hoảng hiện sinh có thực sự nguy hiểm?
Người rơi vào trạng thái khủng hoảng hiện sinh luôn sống trong sự lo âu, căng thẳng dai dẳng mà không thể nào thoát ra được. Nỗi lo này đi kèm với sự cô đơn, cái chết, mất động lực nên cũng đồng nghĩa với sự tiêu cực. Chúng ta không thể rút ra được bài học có giá trị nào nếu lúc nào cũng chỉ nhận được sự lo âu, mệt mỏi, vô vọng, chán nản.
Mặt khác, bạn có thể hoàn toàn rơi vào trầm cảm nếu không giải quyết được những câu hỏi từ Existential crisis. Cảm xúc xấu hổ, hối hận, đau khổ xuất hiện khiến bạn trở nên chán chường, mất động lực trong cuộc sống và tự sát. Sự cô lập bản thân với thế giới, tránh né việc chia sẻ, không hài lòng với tất cả, thất vọng với chính mình cũng có thể dẫn tới nguy cơ tự kết thúc cuộc sống để tránh làm bản thân đau khổ thêm bởi cuối cùng con người rồi cũng sẽ chết mà thôi.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng cho rằng, khủng hoảng hiện sinh không chỉ mang đến những điều tiêu cực mà đôi khi đó có thể là những tín hiệu hoàn toàn tích cực. Chúng ta thường không muốn bản thân mãi mắc kẹt bên trong cơn khủng hoảng và bắt đầu đứng lên tìm kiếm câu trả lời, bởi thế đây có thể chính là cột mốc quan trọng để bạn khám phá, mở rộng giới hạn bản thân và thay đổi theo hướng tốt hơn.
Một vài người cho rằng, khi bạn đã trải qua một cuộc khủng hoảng hiện sinh cũng có nghĩa là bạn đang tiếp cận sâu hơn vào tiềm thức, vào đời sống tâm linh của chính mình. Học cách chấp nhận, thay đổi ở giai đoạn này, bạn sẽ thực sự tiếp cận gần hơn với thứ mà con người hằng tìm kiếm, không phải là sự vĩnh hằng mà là “hạnh phúc” để bạn không bao giờ cảm thấy tiếc nuối, hối hận ngay cả khi phải đối diện với thần chết.
Làm thế nào để vượt qua khủng hoảng hiện sinh?
Bản thân chúng ta thường rất khó để nhận định được rằng mình đang rơi vào cuộc khủng hoảng hiện sinh và tất nhiên điều này đồng nghĩa với việc cảm xúc của chúng ta ngày càng tồi tệ hơn. Tuy nhiên như đã nói, các vấn đề trong cuộc sống tiêu cực hay tích cực không phụ thuộc vào bản chất của nó mà phụ thuộc vào cách chúng ra đón nhận và xử lý. Vậy làm thế nào để vượt qua Existential Crisis và hoàn toàn có thể hưởng lợi từ nó?
Thư giãn
Sự đấu tranh trong tâm lý đôi khi còn làm chúng ta kiệt quệ hơn cả việc lao động về thể chất, vì thế việc quan trọng bạn cần làm lúc này chính là cần phải nghỉ ngơi. Hãy để tránh xa mọi điều tiêu cực có thể làm bạn hoang mang, trăn trở để tâm trí thực sự được nghỉ ngơi và chữa lành. Đây có thể là thời điểm mà bạn nên tách rời bản thân với sự xô bồ của thực tại để có thời gian chữa lành cho chính mình.
Ngủ đủ giấc, đọc một cuốn sách, đi dạo dưới tán cây xanh, ngắm nhìn thiên nhiên tươi đẹp hoàn toàn có thể giúp bạn vượt qua những cảm xúc khó khăn của cơn khủng hoảng hiện sinh. Hoặc ít nhất chỉ cần nghỉ ngơi đầy đủ, ăn một bữa thật ngon miệng, xem một bộ phim hài hước cũng đủ khiến bạn cảm thấy thoải mái hơn phần nào.
Chấp nhận bản thân
Vui thì cười, buồn thì khóc, tức giận bạn có thể hét lên bởi đây chính là những cảm xúc của chính mình. Công nhận rằng mình đã đau khổ đến mức khóc suốt nhiều ngày qua vốn chẳng phải điều gì xấu hổ, vậy vì sao bạn phải dấu giếm? Thừa nhận cảm xúc của chính mình, chấp nhận những thiếu sót hay sai lầm của bản thân chính là tiền đề để bạn có cơ hội hoàn thiện và thay đổi một cách tốt hơn.
Một thực tế cho thấy việc nói ra cảm xúc, suy nghĩ của bản thân sẽ khiến bạn dễ chịu hơn thay vì cứ luôn sử dụng mãi một chiếc “mặt nạ hạnh phúc” để che đậy tất cả. Tuy nhiên điều quan trọng là để vượt qua khủng hoảng hiện sinh, bạn còn cần phải hiểu rõ được vấn đề gây ra cảm xúc đó để thay đổi chứ không đơn thuần là than vãn và chỉ có than vãn.
Viết và viết
Viết cũng là một cách chia sẻ cảm xúc có hiệu quả, đặc biệt những người không muốn những suy nghĩ, sự lo lắng của mình bị người khác biết. Mặt khác khi chúng ta viết ra những câu hỏi và phân tích nó ( giống như một bài văn rõ ràng) sẽ dễ dàng và có logic hơn là chỉ đặt nó trong đầu và bị lạc lối trong hàng loạt những luận điểm không được sắp xếp một cách rành mạch.
Ngay với những người mắc trầm cảm hay OCD cũng luôn được các chuyên gia trị liệu khuyến khích nên tự thực hành xoa dịu cảm xúc cho bản thân bằng cách viết lách. Bạn có thể tìm kiếm cho mình những đáp án về cơn khủng hoảng hiện sinh của bản thân khi viết ra ngay lập tức dòng suy nghĩ đang xuất hiện trong đầu. Nếu không tin, hãy thử xem nhé, chắc chắn bạn sẽ thấy tâm trí thả lỏng hơn rất nhiều đó.
Thiền định
Để đối phó với khủng hoảng hiện sinh, thiền định là một trong những biện pháp được rất nhiều người hướng tới. Thiền định giúp não bộ được thư giãn, nghỉ ngơi, thả lỏng, tăng cường quá trình sản xuất serotonin để bạn cảm thấy tích cực hơn. Các nghiên cứu cũng đã chứng minh, thiền định giúp gia tăng sự tập trung, tăng cường sức khỏe và nâng cao chất lượng giấc ngủ đáng kể.
Thiền định mở ra hành trình đi sâu vào tâm thức để nuôi dưỡng và chuyển hóa về tinh thần, tạo ra sự kết nối sâu sắc với thế giới xung quanh để trả lời câu hỏi “chúng ta tồn tại có ý nghĩa gì”. Người thực hành thiền hằng ngày luôn giữ được sự bình tĩnh, nhìn nhận mọi vấn đề diễn ra bằng một tâm thế cân bằng, nhẹ nhàng, chấp nhận bản ngã hay những thiếu sót của bản thân. Điều này dần giúp cuộc sống của họ nhẹ nhàng, thư thái hơn rất nhiều.
Kết nối với xung quanh
Trò chuyện, tham gia vào nhiều hoạt động mới đôi khi có thể đem đến cho bạn nhiều trải nghiệm thú vị để thức tỉnh, để hiểu hơn về chính mình. Nếu chỉ gói gọn cuộc sống trong việc đi làm – về nhà thì bạn chẳng thể bao giờ biết được mình cần gì, muốn gì, làm gì để hoàn thiện hơn. Chỉ có khám phá và trải nghiệm bạn mới thực sự biết được mình cần làm gì tiếp theo để vượt qua cơn khủng hoảng hiện sinh.
Bản thân bạn cũng phải học cách mở lòng và lắng nghe, cho đi và nhận lại bởi vốn dĩ nó là một quy luật tự nhiên của cuộc sống để có thể duy trì một mối quan hệ an toàn, lâu bền. Chia sẻ những lo lắng của bản thân với một người đáng tin không thể đảm bảo rằng bạn có thể tìm cho mình hướng giải quyết hay lời khuyên hữu ích nhưng chắc chắn nó sẽ giúp bạn thoải mái hơn rất nhiều.
Không chỉ là kết nối con người, bạn cũng có thể chọn các kết nối và hòa mình với thiên nhiên. Thả mình dưới những tán lá rì rào, lắng nghe tiếng gió thổi, tiếng chim hót; dạo mát trên bờ biển êm đềm thực sự là một liệu pháp chữa lành vô cùng tuyệt vời. Khám phá thiên nhiên cũng đem đến cho bạn rất nhiều trải nghiệm, nhận thức thú vị để thay đổi góc nhìn và đón nhận Existential Crisis.
Tập trung vào hiện tại
Đắm chìm trong sự đau khổ của quá khứ, dằn vặt bản thân vì những sai lầm đã qua chẳng thể giúp bạn vui vẻ hơn. Thế nhưng tương lai là điều bạn có thể thay đổi được nên hãy tập trung vào cuộc sống ở hiện tại. Đừng tập trung năng lượng vào những gì đã diễn ra ở quá khứ mà hãy chuyển nó thành động lực để thay đổi hiện tại.
Chẳng hạn thay vì nghĩ lý do vì sao bạn thất nghiệp thì hãy tập trung vào việc cải thiện kỹ năng để nâng cao giá trị của bản thân, gia tăng nhiều cơ hội nghề nghiệp thú vị hơn. Tạo cho bản thân sự bận rộn có ích cũng là cách để đánh lạc hướng sự tiêu cực từ khủng hoảng hiện sinh để khi bình tâm hơn, bạn có thể nhìn nhận rõ sự đau buồn, lo lắng một cách nhẹ nhàng hơn.
Tìm kiếm sự giúp đỡ khi cần thiết
Mỗi chúng ta đều là một chiến binh mạnh mẽ, tuy nhiên không phải lúc nào chúng ra có thể chiến đấu một mình. Tìm kiếm sự giúp đỡ từ xung quanh sẽ mang đến cho bạn nguồn sức mạnh to lớn để chiến thắng khó khăn, quan trọng hơn là chiến thắng chính bản thân mình. Đừng tự mình chống chọi với cơn trầm cảm đến kiệt sức, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình hoặc các chuyên gia, đặc biệt nếu bạn có ý định tự sát.
Nhà trị liệu cần trò chuyện trực tiếp để hiểu rõ nguồn gốc của cơn khủng hoảng hiện sinh xuất hiện từ đâu và dần tháo gỡ những khúc mắc này. Các biện pháp thư giãn hay liệu pháp nhận thức hành vi sẽ giúp bạn đối phó với những cảm xúc khó khăn của bản thân hiệu quả. Chuyên gia sẽ giúp bạn hiểu rõ về vấn đề bản thân đang gặp phải, từ đó dần loại bỏ những suy nghĩ, cảm xúc lệch lạc bằng nhận thức tích cực hơn.
Cần hiểu rằng, chuyên gia tâm lý không phải là người cho bạn đáp án “bạn là ai”, “cuộc sống này có ý nghĩa gì” mà sẽ hướng dẫn để bạn là người tự trả lời các câu hỏi đó. Chỉ khi bạn hiểu rõ được chính mình thì cơn khủng hoảng hiện sinh mới thực sự qua đi và bạn có thể thay đổi. Ngay khi khi Existential Crisis chưa quá nghiêm trọng, bạn vẫn có thể tìm đến nhà trị liệu tâm lý được thoát khỏi những suy nghĩ ám ảnh, tiêu cực.
Bất cứ ai cũng có thể rơi vào trạng thái đau khổ từ cơn khủng hoảng hiện sinh, đặc biệt là những người trẻ khi đứng trước những tình huống làm thay đổi cuộc sống một cách đột ngột. Học cách yêu thương cảm xúc bản thân, nhìn nhận mọi thứ đơn giản hơn, không ngừng trải nghiệm và tận hưởng cuộc sống hết mình sẽ giúp bạn vượt qua được những cơn khủng hoảng để hoàn thiện bản thân tốt hơn mỗi ngày.
Có thể bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!