Bài Test trầm cảm sau sinh (EPDS) và các thang điểm đánh giá
Hiện nay, tỉ lệ phụ nữ sau sinh mắc phải các vấn đề sức khỏe tâm lý đang ngày càng gia tăng mạnh mẽ, nhất là chứng rối loạn trầm cảm. Để tầm soát được vấn đề này Hiệp hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ khuyến cáo sử dụng thang điểm test đánh giá mức độ trầm cảm sau sinh (EPDS) với 10 câu hỏi đơn giản dành cho các sản phụ.
Tình trạng trầm cảm sau sinh là một trong các vấn đề sức khỏe phổ biến. Từ rất lâu, tại các nước phát triển đã tiến hành tìm hiểu và nghiên cứu về chứng rối loạn này. Cho đến ngày nay trầm cảm sau sinh cũng nhận được rất nhiều sự quan tâm từ cộng đồng, xã hội. Tuy nhiên, tại nước ta thì tình trạng này chỉ mới nhận được sự chú ý gần đây, nhiều người chỉ mới tiếp cận và dành nhiều sự quan tâm đến sức khỏe tâm lý cho phụ nữ trước và sau khi sinh.
Trầm cảm sau sinh được đặc trưng bởi sự buồn chán, ủ rũ, tuyệt vọng, người mẹ luôn cảm thấy lo lắng, bất an, mệt mỏi. Các cảm xúc bất thường do trầm cảm gây ra thường sẽ xuất hiện sau khoảng vài tuần khi bé chào đời và biểu hiện liên tục mỗi ngày. Theo số liệu thống kê thì có khoảng 15 đến 20% các trường hợp mắc phải bệnh trầm cảm sau sinh trong khoảng 6 tháng đầu tiên.
Khi các triệu chứng về cảm xúc cứ kéo dài liên tục sẽ kéo theo hàng loạt các rối loạn như mất ngủ, ngủ không sâu giấc, trí nhớ suy giảm, mất tập trung, đau nhức cơ thể, có ý nghĩ đến cái chết và có ý định tự sát, thậm chí là muốn giết hại đứa con của mình. Tùy vào mỗi đối tượng khác nhau mà các triệu chứng có thể biểu hiện ở nhiều mức độ. Bệnh có thể kéo dài liên tục nếu không có sự can thiệp chuyên khoa, sản phụ không được tư vấn trầm cảm đúng cách.
Tại sao cần tư vấn tâm lý trầm cảm cho phụ nữ sau sinh
Trầm cảm sau sinh là một bệnh lý tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, nó có thể gây ra rất nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu trầm cảm không được quan tâm và có biện pháp can thiệp triệt để thì có thể gây ra nhiều tác động ngắn hạn như làm ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của mẹ và bé. Nặng nề hơn căn bệnh này có thể kéo dài và tái diễn liên tục, thậm chí nó còn có thể gây ra rất nhiều cái chết thương tâm.
Các chuyên gia cho biết rằng, khi phụ nữ sau sinh bị trầm cảm thường có xu hướng thu mình lại, họ không còn hứng thú để thực hiện bất cứ việc gì, kể cả việc chăm con. Nhiều người bệnh không còn quan tâm đến con cái, họ ít cho con bú hoặc ngược đãi, bỏ rơi con. Nếu tình trạng này cứ liên tục kéo dài sẽ làm ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển tự nhiên của trẻ nhỏ, gây nên các tác động xấu về cảm xúc và nhận thức của trẻ em.
Quá trình tư vấn tâm lý trầm cảm cho phụ nữ sau sinh và những người thân trong gia đình sẽ giúp họ biết được nguy cơ mắc phải bệnh và có cách phòng ngừa hiệu quả nhất. Đồng thời việc này còn giúp cho người mẹ kịp thời áp dụng các biện pháp điều trị nếu đang mắc phải chứng trầm cảm sau sinh, giúp người mẹ mau chóng vượt qua được giai đoạn khó khăn này để phục hồi sức khỏe và trở lại với nhịp sinh hoạt bình thường.
Thang điểm test đánh giá mức độ trầm cảm sau sinh (EPDS)
Đánh giá trầm cảm sau sinh EPDS – Edinburgh Postnatal Depression Scale là một bảng gồm tổng cộng 10 câu hỏi được đánh giá theo mức độ tăng dần theo mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng trầm cảm từ 0 đến 3 điểm. Tổng điểm sau khi tiến hành test tình trạng trầm cảm sau sinh sẽ giúp đánh giá được mức độ nguy hiểm của từng đối tượng.
Hiện nay, Hiệp hội sản phụ khoa Hoa Kỳ cũng khuyến khích các chuyên gia, bác sĩ sử dụng thang điểm đánh giá này để tầm soát tốt tình trạng phụ nữ trầm cảm sau sinh. Việc test trầm cảm cho các sản phụ sẽ một trong các phương pháp đánh giá tốt tâm lý của phụ nữ. Nhờ vào đó mà các bác sĩ, chuyên gia có thể tư vấn về căn bệnh này cho người mẹ và những người thân trong gia đình. Ngoài ra có thể cùng nhau trao đổi và tìm ra phương pháp điều trị thích hợp nhất.
Nguyên tắc để hoàn thành tốt bài test này đó chính là chọn ra đáp án đúng nhất với cảm xúc của bản thân trong 7 ngày qua. Sau đây là tổng hợp 10 câu hỏi đơn giản trong bài test trầm cảm sau sinh theo EPDS:
Câu 1: Bạn có thể cười và xem xét các sự kiện dưới khía cạnh hài hước
0. Vẫn như trước đây
1. Hiện giờ không nhiều như trước
2. Rõ ràng hiện giờ có giảm sút
3. Hầu như không thể
Câu 2: Bạn vẫn thấy được các thú vui từ sự việc
0. Vẫn như trước kia
1. Hơi giảm hơn so với trước đây
2. Rõ ràng giảm so với trước đây
3. Hầu như không thể
Câu 3: Bạn có tự khiển trách (đổ lỗi) mình một cách không cần thiết khi có chuyện sai
3. Có, luôn luôn như vậy
2. Có, thỉnh thoảng mà thôi
1. Không thường xuyên
0. Không, không bao giờ
Câu 4: Bạn có hay cảm thấy lo âu hoặc lo lắng không rõ lý do
0. Không bao giờ
1. Hiếm khi
2. Thỉnh thoảng
3. Thường xuyên
Câu 5: Bạn có cảm thấy lo sợ hoặc hoảng loạn không rõ nguyên nhân
3. Có, khá nhiều lần
2. Có, thỉnh thoảng
1. Không, không nhiều lắm
0. Hầu như không
Câu 6: Mọi việc trở nên cực kỳ khó khăn đối với bạn?
3. Tôi hầu như không thể kiểm soát và xử lý tình huống được như trước đây
2. Thỉnh thoảng tôi không kiểm soát tốt được như trước đây
1. Hầu hết thời gian tôi kiểm soát tốt
0. Tôi kiểm soát và xử lý mọi việc vẫn tốt như trước đây
Câu 7: Bạn đã từng cảm thấy không vui tới mức trằn trọc không ngủ được
3. Có, hầu hết thời gian
2. Có, thỉnh thoảng
1. Không thường xuyên
0. Không chút nào
Câu 8: Bạn có cảm thấy buồn hoặc bất hạnh
3. Có, hầu hết thời gian
2. Có, khá thường xuyên
1. Chỉ thỉnh thoảng
0. Không, không bao giờ
Câu 9: Bạn đã từng cảm thấy buồn, không vui tới mức phát khóc
3. Có, hầu hết thời gian
2. Có, khá thường xuyên
1. Chỉ thỉnh thoảng
0. Không, không bao giờ
Câu 10: Những ý nghĩ tự gây tổn thương cho mình đã từng xuất hiện trong đầu bạn?
3. Có, khá thường xuyên
2. Thỉnh thoảng
1. Hiếm khi
0. Không bao giờ
Dựa vào tổng điểm sau khi thực hiện bài test, bạn sẽ biết được tình trạng sức khỏe tâm lý của mình. Cụ thể như sau:
- Nếu tổng điểm của bạn > 12 thì có thể khẳng định bạn đang mắc phải chứng trầm cảm sau sinh ở mức độ nặng.
- Nếu tổng điểm của bạn >= 9 hoặc bạn có xuất hiện ý định muốn tự sát thì cũng cần được thăm khám và theo dõi ngay lập tức.
- Nếu tổng điểm của bạn <9 và các bác sĩ chuyên khoa nhận thấy các những biểu hiện bất thường của trầm cảm thì cũng có thể cần được can thiệp.
Trong thực tế, test trầm cảm sau sinh theo EPDS chỉ là một công cụ giúp sàng lọc và đánh giá khách quan ban đầu. Việc chẩn đoán và điều trị chứng rối loạn nguy hiểm này cần được tiến hành bởi các bác sĩ chuyên khoa tâm thần.
Phòng tránh tình trạng trầm cảm sau sinh
Những năm gần đây, nước ta cũng đẩy mạnh và nhận được nhiều sự quan tâm về vấn đề trầm cảm sau sinh. Lĩnh vực tư vấn và chăm sóc sức khỏe tâm lý cho các thai phụ cũng được nâng cao và phát triển rộng rãi. Bên cạnh việc thực hiện các bài test trầm cảm sau sinh giúp phát hiện sớm các bất ổn về tâm lý thì các sản phụ cũng cần thực hiện một số điều sau đây để phòng tránh tình trạng này.
- Trong quá trình mang thai và sau khi sinh chị em nên vận động và tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, thiền định, bơi lội,…
- Chú ý xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh và khoa học. Tăng cường bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều vitamin B như vitamin B6, B12, axit folic trong suốt quá trình mang thai. Đồng thời hạn chế các món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, những đồ ăn đóng hộp, chế biến sẵn chứa nhiều chất bảo quản.
- Sắp xếp công việc hợp lý, dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn. Chú ý nhiều hơn đến giấc ngủ của mình, sau khi sinh thì các sản phụ nên tranh thủ những lúc bé ngủ để chợp mắt, nghỉ ngơi hoặc nhờ sự trợ giúp của người thân. Nếu cảm thấy khó ngủ thì cũng nên áp dụng một số biện pháp thư giãn như ngồi thiền, ngâm chân với nước ấm, sử dụng tinh dầu thơm, massage,….
- Chủ động tâm sự, chia sẻ nhiều hơn với bạn đời hoặc những người thân thiết. Nếu cảm thấy lo lắng, buồn bã, bất an về một vấn đề nào đó bạn hãy cởi mở chia sẻ. Việc có thể nói ra được những khúc mắc, khó khăn trong lòng sẽ giúp bạn cảm thấy thoải mái và dễ chịu hơn.
- Bên cạnh đó, những người thân bên cạnh cũng nên dành nhiều sự quan tâm và chăm sóc cho thai phụ, để ý nhiều hơn về cảm xúc của họ để kịp thời hỗ trợ họ tránh khỏi các suy nghĩ tiêu cực.
- Bổ sung nhiều nước mỗi ngày để hạn chế tình trạng mất nước gây nên các trạng thái căng thẳng. Người mẹ có thể tăng cường uống các loại nước trái cây, nước ép rau củ để cung cấp dưỡng chất cho cơ thể.
- Giữ tinh thần vui vẻ, tìm kiếm những hoạt động giúp bạn cảm thấy thoải mái. Nếu những lúc mang thai hoặc chăm con cảm thấy mệt mỏi, căng thẳng bạn cũng nên nhờ sự giúp đỡ của người thân và dành thời gian yêu thương bản thân nhiều hơn. Hãy thực hiện những điều mà mình muốn để cân bằng tốt trạng thái tâm lý của mình.
Thang điểm test đánh giá mức độ trầm cảm sau sinh (EPDS) chỉ là công cụ giúp sàng lọc và đánh giá một cách khách quan về tình trạng sức khỏe tâm lý cho các sản phụ. Nếu nghi ngờ bản thân đang mắc phải các vấn đề tâm lý thì người mẹ cần đến trực tiếp các địa chỉ, cơ sở chuyên khoa để được thăm khám và hướng dẫn cách khắc phục phù hợp.
Tham khảo thêm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!