Hội chứng tự ngược đãi bản thân (Self-harm): Nguyên nhân và cách chữa trị

Hội chứng tự ngược đãi bản thân khiến người bệnh có hành vi rạch tay, làm đau bản thân để giải tỏa những cảm xúc mệt mỏi, khó chịu. Hành vi này có thể nguy hại đến tính mạng của người bệnh.

Hội chứng tự ngược đãi bản thân là gì?

Hội chứng tự ngược đãi bản thân, hay có tên khác là Self-harm, là một dạng rối loạn tâm thần. Tình trạng này đặc biệt thường thấy ở những người trẻ phải chịu nhiều áp lực, đau khổ.

Theo đó, người bệnh có xu hướng tự làm hại bản thân, khiến bản thân đau đớn để giải tỏa cảm xúc. Theo thời gian, nhiều người còn nghiện đến mức không cảm thấy đau đớn khi tự hại.

Bệnh thường xuất hiện nhiều ở nhóm trẻ vị thành niên, và có thể kéo dài đến cả giai đoạn trưởng thành. Những hành vi ngược đãi bản thân thường thấy bao gồm:

• Bứt tóc
• Cào cấu bản thân
• Đập đầu vào tường
• Nhịn ăn
• Tát vào mặt
• Dùng dao lam rạch tay, rạch chân
• Rót sáp nến lên tay, chân
• Dùng diêm/hộp quẹt đốt lông tay, lông chân

Các hành vi này sẽ ngày càng nghiêm trọng khi cảm giác hưng phấn tăng dần. Trong cơn hưng phấn, nhiều bệnh nhân có thể cắt trúng động mạch gây mất máu đến chết.

Bên cạnh các hành động ngược đãi bản thân, người bệnh cũng gặp các vấn đề tâm lý khác như stress, mất ngủ, nóng giận, rối loạn lo âu hay nặng hơn là trầm cảm.

Đến một thời điểm nào đó, hành vi tự ngược đãi bản thân sẽ không thể giúp họ giải tỏa áp lực được nữa. Người bệnh sẽ bắt đầu nghĩ đến cái chết.

Nguyên nhân mắc hội chứng tự ngược đãi bản thân

Hiện nay, hội chứng tự ngược đãi bản thân đang tăng cao ở nhóm trẻ vị thành niên. Trong độ tuổi này, trẻ có sự thay đổi về thể chất và tinh thần. Do đó, trẻ rất dễ bị ảnh hưởng bởi các vấn đề tâm lý.

Trẻ thường bị cha mẹ, nhà trường kiểm soát chặt chẽ, và chịu áp lực học tập lớn. Trẻ thường có cảm giác bị gò bó, cô đơn, bị kiểm soát. Trẻ không có thời gian nghỉ ngơi, theo đuổi đam mê.

Đó là nguyên nhân gây nên tình trạng căng thẳng, bức bối khiến trẻ phải hành hạ bản thân để giải tỏa cảm xúc tiêu cực. Những trẻ gặp cú sốc, hay chướng ngại về tâm lý cũng có nguy cơ tự hại.

Xem thêm: Các hội chứng tâm lý thường gặp tuổi dậy thì cần cảnh giác

Ngoài ra, việc tự làm hại bản thân đôi khi còn nhằm mục đích gây sự chú ý. Chẳng hạn, với những đứa trẻ có cha mẹ quá bận rộn, chúng rạch tay ở những nơi dễ thấy để cha mẹ quan tâm nhiều hơn.

Có một thời điểm, rạch tay trở nên rầm rộ trên mạng, thậm chí trở thành một trào lưu. Nhiều bạn trẻ chưa có nhận thức rõ ràng đã chứng tỏ bản thân bằng hành vi này.

Họ muốn được mọi người công nhận, nể sợ như một cách chứng mình sự trưởng thành. Sự chú ý, tán thưởng từ những người cùng “hội” khiến người bệnh hình thành tâm lý thích thú, không còn sợ hãi.

Áp lực, cô đơn, stress kéo dài khiến người bệnh luôn cảm thấy bức bối trong lòng. Vì vậy, việc tự làm hại bản thân có thể khiến họ giảm được căng thẳng.

Họ không hề cảm thấy đau đớn khi rạch tay. Ngược lại, họ còn vô cùng thích thú và phấn khích. Khi các vết nhỏ không còn đủ “đô” thì các vết lớn hơn, sâu hơn, ở những vị trí nguy hiểm cũng dần xuất hiện.

Hội chứng self-harm có nguy hiểm không?

Có thể thấy rõ ràng hội chứng tự ngược đãi bản thân tiềm ẩn rất nhiều nguy hiểm về cả thể chất lẫn tinh thần. Đặc biệt là nguy hiểm đến tính mạng.

Việc khiến bản thân đau đớn khiến họ cảm thấy thỏa mãn cảm xúc tâm lý, tâm trạng nhẹ nhõm hơn. Nhưng thực tế, khúc mắc vẫn còn nguyên đó không được giải quyết.

Lâu dần, những cảm xúc tiêu cực tích tụ có thể dẫn đến trầm cảm, và những vấn đề sức khỏe khác. Nhiều người chuyển từ hành vi tự làm hại bản thân sang tự sát do trầm cảm.

Không phải ai mắc chứng self-harm cũng có ý định tự tử. Nhưng đôi khi, mức độ làm đau bản thân ngày càng gia tăng khiến họ tử vong ngoài ý muốn.

Nhất là trong độ tuổi chưa trưởng thành, nhận thức kém, ham muốn khẳng định bản thân ngày càng cao rất có thể khiến những người bệnh tự “giết” chính mình.

Hội chứng tự làm hại bản thân đã từng là trào lưu một thời, và đến nay vẫn tồn tại. Thậm chí, có những người lợi dụng điều này để chỉ đạo người khác tự làm hại bản thân, nhằm thỏa mãn thú vui của họ.

Hướng điều trị hội chứng tự ngược đãi bản thân

Phát hiện sớm và điều trị hội chứng này đúng cách sẽ giảm thiểu tối đa những nguy hiểm. Người bệnh nên gặp gỡ chuyên gia tâm lý trị liệu để điều trị tâm lý, hoặc điều trị bằng thuốc nếu cần.

1. Trị liệu tâm lý

Việc gặp gỡ nói chuyện với chuyên gia tâm lý sẽ giúp trẻ tìm ra nguyên nhân gốc rễ dẫn đến tình trạng tâm lý này. Đồng thời, họ cũng nhận thức rõ các vấn đề mình đang phải đối mặt.

Từ đó, người bệnh sẽ học cách giải tỏa cảm xúc tiêu cực. Họ có thể làm chủ hành vi, cân bằng cảm xúc bản thân. Người bệnh được hướng dẫn chuyển suy nghĩ tiêu cực sang trạng thái tích cực hơn.

Trị liệu tâm lý cũng giúp người lớn cũng hiểu được nguyên nhân con tự làm hại bản thân. Từ đó, cha mẹ có hướng điều chỉnh cách quan tâm, dạy dỗ trẻ.

2. Học cách hít thở

Người bệnh có thể học các bài tập hít thở giúp giảm stress căng thẳng để giải tỏa áp lực. Hãy từ tự hít thở sâu và thở ra nhẹ nhàng, thực hiện vài lần như thế sẽ thấy tâm trạng ổn định hơn rất nhiều.

Hít thở đúng cách giúp cải thiện cảm xúc tốt, và giảm tỏa căng thẳng. Người bệnh nên duy trì thói quen này hàng ngày để có hiệu quả tốt nhất.

3. Hướng tới những hành động tích cực

Người mắc hội chứng tự ngược đãi bản thân nên hướng tới những hành động tích cực. Chẳng hạn tham gia các môn thể thao, leo núi, đá bóng hay bơi lội để giúp nâng cao thể chất, giải tỏa áp lực.

Ngoài ra người bệnh cũng có thể học thiền hay yoga. Đây đều là hai bộ môn giúp máu huyết lưu thông, cân bằng cảm xúc để loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực muộn phiền trong lòng.

Khi cảm thấy bứt rứt, bạn hãy ngồi thiền trong khoảng 15 phút. Thả lỏng cơ thể, tịnh tâm, hít thở nhẹ nhàng sẽ giúp thần trí dần ổn định cân bằng.

Cha mẹ nên cho trẻ thời gian nghỉ ngơi, hoặc đưa trẻ đi du lịch. Niềm vui và sự hứng khởi trong những trải nghiệm có thể giúp trẻ thả lỏng.

4. Chia sẻ thẳng thắn với gia đình

Nếu cảm thấy gia đình khiến bạn áp lực, căng thẳng thì hãy chia sẻ thẳng thắn để giải quyết sớm, tránh cố gắng đến quá sức chịu đựng.

Nếu bạn không nhận được sự quan tâm từ gia đình, hãy đừng lo vì trên thế giới này sẽ còn rất nhiều người yêu thương bạn thật lòng.

Hãy luôn vui vẻ, lạc quan, chân thành, nghĩ về tương lai tươi sáng và yêu thương chính bản thân mình. Suy nghĩ tích cực sẽ giúp bạn sớm tìm được những người luôn quan tâm bạn thật lòng.

Bên cạnh đó phụ huynh cũng cần tinh tế hơn trong việc nuôi dạy và chăm sóc con. Hãy dành sự quan tâm nhiều hơn, dù là nhỏ nhất cũng giúp tình trạng bệnh cải thiện.

Đừng khiến cho con cảm giác quá nhiều áp lực. Đừng nên đặt cao thành tích học tập lên trên sức khỏe của con. Hãy để cho bé không gian học tập và trải nghiệm thoải mái nhất.

Trị liệu hội chứng tự ngược đãi bản thân tại Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam

Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực trị liệu tâm lý tại Việt Nam. NHC Việt Nam luôn hướng đến việc chăm sóc sức khỏe tâm trí người Việt toàn diện.

Các chuyên gia tâm lý trị liệu tại Trung tâm NHC Việt Nam được đào tạo bài bản từ các Hiệp hội nổi tiếng như: NLP Hoa Kỳ, Hypnotherapy Hoa Kỳ, Time Line Therapy.

Chuyên gia có bằng cấp/chứng chỉ quốc tế và trong nước và nhiều năm kinh nghiệm trong nghề. NHC Việt Nam đạt được nhiều thành công trong việc điều trị tâm lý không dùng thuốc.

Bằng chuyên môn, kinh nghiệm, sự hiểu biết sâu rộng và sự tân tâm, các chuyên gia tâm lý trị liệu đã đồng hành cùng nhiều khách hàng có vấn đề về tâm lý.

Đặc biệt, các chuyên gia tâm lý đã giúp nhiều trẻ ở lứa tuổi vị thành niên trở lại cuộc sống bình thường với tư duy, suy nghĩ, hành vi và cảm xúc tích cực hơn trước.

Tùy vào tình trạng tâm lý của từng cá nhân, Trung tâm NHC Việt Nam sẽ thiết kế chương trình trị liệu phù hợp với từng khách hàng. Các chương trình trị liệu đều có cam kết rõ ràng về hiệu quả sau trị liệu, và hoàn tiền nếu không hiệu quả.

Sau quá trình trị liệu, các chuyên gia tâm lý sẽ tiếp tục đồng hành cùng khách hàng. Mục đích là giúp khách hàng ổn định cuộc sống mới, duy trì sức khỏe tâm trí và sự an yên, hạnh phúc trong cuộc sống.

Các chương trình trị liệu dành cho trẻ vị thành niên cũng được Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam thiết kế đặc biệt để giúp cho ba mẹ kết nối và đồng hành với trẻ một cách đúng đắn và phù hợp hơn.

Mọi thông tin chi tiết về chương trình trị liệu hội chứng tự ngược đãi bản thân, quý khách vui lòng liên hệ hotline: 096 589 8008 để được giải đáp trực tiếp hoặc đặt lịch hẹn cùng Chuyên gia tại đây.