Cảnh báo – Trầm cảm ở trẻ vị thành niên không đơn giản như bạn nghĩ

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, khoảng 20% trẻ vị thành niên trên toàn thế giới mắc rối loạn tâm thần. 50% bệnh nhân trầm cảm xuất hiện biểu hiện ban đầu trong độ tuổi 14. Căn bệnh này là một trong những nguyên nhân dẫn đến bệnh tật và tàn tật hàng đầu ở trẻ vị thành niên. Mời bạn cùng chúng tôi tìm hiểu về bệnh trầm cảm ở trẻ vị thành niên trong bài viết dưới đây.

Khi bước vào giai đoạn vị thành niên, trẻ trở nên đặc biệt nhạy cảm với mọi thay đổi đến từ thế giới xung quanh. Ở lứa tuổi này, các em thường dễ dàng chịu tác động bởi căng thẳng, áp lực, lối sống, suy nghĩ tiêu cực, từ đó hình thành tâm lý chán nản, bi quan, thậm chí nảy sinh ý định tự sát.

Trầm cảm ở trẻ vị thành niên được đặc trưng bởi triệu chứng uể oải, buồn rầu, ủ rũ, mất hứng thú kéo dài. Tình trạng này có thể dẫn đến nhiều hậu quả khó lường như: sa sút trí tuệ, suy giảm trí nhớ, rối loạn tâm thần, làm đau bản thân, tự tử nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh trầm cảm ở trẻ vị thành niên

Lứa tuổi vị thành niên nằm giữa ranh giới mong manh giữa trẻ em và người lớn. Trong giai đoạn này, các em đang phải đối mặt với rất nhiều khúc mắc trong cuộc sống, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến nhận thức và hành vi.

Trong xã hội hiện đại tất bật và bận rộn, những ảnh hưởng từ gia đình và môi trường sống khiến số lượng trường hợp trầm cảm ở trẻ vị thành niên ngày càng tăng cao. Các chuyên gia cho biết, những nguyên nhân hàng đầu gây ra bệnh lý này bao gồm:

• Yếu tố di truyền

Nguy cơ bị trầm cảm ở những trẻ có người thân từng bị trầm cảm cao hơn đáng kể so với các trẻ khác.

• Nguyên nhân sinh học

Những chất dẫn truyền thần kinh đóng vai trò dẫn truyền tín hiệu thần kinh đến từng thành phần khác nhau của bộ não và cơ thể. Khi chúng bị biến đổi hoặc phá hủy, chức năng thụ cảm của hệ thần kinh cũng bắt đầu thay đổi nghiêm trọng. Đây chính là nguồn cơn của căn bệnh trầm cảm.

• Sự thay đổi tâm sinh lý

Khi trẻ bước vào giai đoạn dậy thì, tâm sinh lý của các em thay đổi nhanh chóng. Tuy nhiên, trẻ vẫn chưa thể nhận thức đầy đủ và toàn diện về những vấn đề trong cuộc sống.

Trong khoảng thời gian này, các em có thể dễ dàng bị ảnh hưởng bởi những suy nghĩ, hành vi tiêu cực xung quanh. Nếu không được định hướng đúng đắn, những yếu tố bất lợi đó sẽ ám ảnh tâm trí bé, từ đó sinh ra cảm xúc, suy nghĩ lệch lạc và dẫn đến hành động đáng tiếc.

• Tổn thương trong quá khứ

Những chấn thương tâm lý thời thơ ấu như: bị lạm dụng, ngược đãi, cô lập, bắt nạt, người thân qua đời… có thể tạo nên những thay đổi lớn trong não bộ, khiến trẻ vị thành niên dễ mắc bệnh trầm cảm hơn.

• Lối sống không lành mạnh

Những thói quen xấu như: ăn uống không điều độ, thức khuya, nghiện chơi game, lười vận động, sử dụng chất kích thích… là nguyên nhân phổ biến khiến các em suy nhược thần kinh và suy giảm thể chất.

• Ngủ không đủ giấc

Chất lượng giấc ngủ đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe tinh thần của mỗi chúng ta. Giấc ngủ ngon có thể đảm bảo thể chất khỏe mạnh, tâm lý ổn định và nhận thức sáng suốt.

Rối loạn giấc ngủ là một trong những dấu hiệu nhận biết điển hình của căn bệnh trầm cảm. Ngày nay, vì bận rộn học hành, thi cử, đa số trẻ vị thành niên không ngủ đủ giấc hoặc ngủ không ngon giấc. Điều này dẫn đến tình trạng chán nản, cáu gắt, ủ rũ.

• Tác động của công nghệ

Sự xuất hiện thường trực của các thiết bị điện tử trong cuộc sống hàng ngày khiến trẻ vị thành niên cảm thấy thế giới thực và thế giới ảo dường như tương đồng. Các em thường dành quá nhiều thời gian trong ngày để truy cập vào mạng xã hội và các ứng dụng trực tuyến sinh động, hấp dẫn.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sự gia tăng tình trạng trầm cảm và tự tử trong giới trẻ có liên quan đến xu hướng kết nối với các phương tiện truyền thông và mạng xã hội. Ví dụ, nhiều thanh thiếu niên tự đánh giá giá trị bản thân dựa trên số lượt thích và bình luận từ những người bạn ảo. Nếu phụ thuộc vào “thước đo” này, các em sẽ dễ dàng lung lạc, thất vọng và bế tắc khi gặp phải những nhận xét không hay đến từ thế giới ảo.

• Ảnh hưởng của gia đình và xã hội

Vị thành niên là lứa tuổi vô cùng nhạy cảm gắn liền với hàng loạt biến đổi về cảm xúc và tính cách của trẻ. Thế nhưng, trong giai đoạn “bản lề” này, cha mẹ đã vô tình đặt lên đôi vai con trẻ những áp lực không cần thiết về điểm số, thành tích.

Lúc này, các em rất cần được định hướng, dẫn dắt, khuyến khích, chia sẻ và đồng hành. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh lại thúc ép học tập hoặc áp đặt định kiến. Đây chính là nguồn cơn của mọi bất an, mệt mỏi trong tâm trí non trẻ của bé.