Thuốc Risperdal chữa tự kỷ, tâm thần phân liệt có tốt không?

Hiện nay vẫn chưa nghiên cứu ra các loại thuốc chữa tự kỷ đặc hiệu mà chỉ có thể sử dụng một số loại thuốc để cải thiện các hành vi bất thường của bệnh nhân điển hình như thuốc Risperdal. Sử dụng thuốc Risperdal chữa tự kỷ, tâm thần phân liệt cho đối tượng nào, có kết quả tốt không, có dùng lâu dài được không, cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây.

Thông tin về thuốc Risperdal

• Tên thuốc: Risperidone
• Tên khác: Risperidone
• Thành phần chính: Risperidone
• Phân nhóm: Thuốc chống loạn thần
• Nơi sản xuất: Công ty dược phẩm Janssen – Bỉ
• Số đăng ký:VN-16750-13

Thuốc Risperdal chữa tự kỷ, tâm thần phân liệt có tốt không?

Thuốc Risperdal thuộc nhóm thuốc chống loạn thần  không điển hình (AAP). Thuốc được nghiên cứu và sản xuất tại công ty dược phẩm Janssen của Bỉ. 2003, cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA chính thức cho phép sử dụng Risperdal trong điều trị tâm thần phân liệt cho trẻ trên 13 tuổi và cho bệnh nhân mắc hội chứng tự kỷ  từ 5-16 tuổi sau khi đã xem xét kỹ các nghiên cứu và thử nghiệm thực tế của thuốc.

Thuốc hoạt động trên cơ chế thay đổi hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh dopamine và các hóa chất tự nhiên khác bên trong não bộ. Risperidone sẽ tham gia vào quá trình kích thích não sản xuất nhiều dopamine trung ương và thụ thể serotonin để cân bằng các chất này trở về với trạng thái cũ, từ đó giảm được các triệu chứng bất thường trong hành vi và nhận thức ở những người tự kỷ hay tâm thần phân liệt.

Thuốc Risperdal được điều chế dưới dạng viên nén, dạng dung dịch uống hay tiêm bắp. Khả năng hấp thụ thuốc không bị tác động tại thức ăn nên được đánh giá có thể dụng khi bụng đói hay no. Liều lượng khi sử dụng cho trẻ em và người lớn là khác nhau nên cần tham khảo kỹ đơn thuốc trước khi sử dụng.

Chỉ định đối tượng dùng thuốc Risperdal

Thuốc Risperdal thường được chỉ định chính cho những đối tượng sau

• Bệnh nhân tâm thần phân liệt cấp và mãn tính
• Bệnh nhân rối loạn lưỡng cực trong giai đoạn hưng cảm
• Tự kỷ ở trẻ em và thanh thiếu niên (5 – 16 tuổi) có kèm theo các dấu hiệu rối loạn hành vi
• Người già dễ bị kích động tâm trí ( tuy nhiên hiệu quả này vẫn chưa chính thức được FDA đồng ý phê duyệt)

Liều dùng thuốc Risperdal cho bệnh nhân tự kỷ và tâm thần phân liệt

Cần biết rằng liều dùng thuốc Risperdal ở trẻ và người lớn là khác nhau, tùy theo tình trạng bệnh, loại bệnh. Mặt khác khả năng dung nạp giữa người trưởng thành và trẻ em cũng khác nhau nên cho hiệu quả khác nhau. Một số nghiên cứu còn cho rằng thuốc Risperdal cho hiệu quả tốt hơn ở trẻ em so với người lớn. Tuy nhiên nói chung dù là trẻ em hay người lớn thì bệnh nhân cũng cần tuyệt đối tuân thủ theo chỉ định trên đơn thuốc được bác sĩ đưa ra.

Liều dùng cho bệnh nhân tự kỷ ( dùng cho bệnh nhân 5-17 tuổi)

• Liều ban đầu: Với trẻ có cân nặng trên 15kg, dưới 20kg: 0,25 mg uống 1 lần/ngày; với cân nặng trên 20kg dùng uống 0,5 mg một lần/ngày
• Tăng liều: Trẻ nặng trên 20kg: sau 4 ngày tăng thêm 0.5mg/ngày;  sau 14 ngày, tăng liều thêm 0.25mg/ngày; với trẻ nặng trên 20kg tăng thêm 1mg/ngày sau 4 ngày; sau 14 ngày tiếp tục tăng thêm 0.5mg/ngày.
• Liều tối đa: không quá 3mg/ ngày

Liều dùng cho bệnh nhân bị tâm thần phân liệt (cho bệnh nhân trên 13 tuổi)

• Từ 13 – 17 tuổi: dùng 0,5 mg/ ngày vào buổi sáng hoặc tối;  tăng thêm  0,5 – 1mg/ ngày sau 24 giờ sử dụng; liều tối đa 6mg/ ngày
• Từ 18 – 64 tuổi: dùng 2 mg/ ngày từ 1- 2 lần;  tăng thêm 1-2mg mỗi ngày nhưng không quá 16mg/ ngày; liều tối đa 16mg/ ngày
• Trên 65 tuổi: Dùng ít hơn 0,5 mg/ ngày, chia ra ngày 2 lần; chỉ giảm liều không tăng liều.

Chú ý bệnh nhân chỉ tăng liều khi được bác sĩ chỉ định, không tự ý tăng/ giảm liều bất thường. Với liều dạng dung dịch trao đổi thêm với bác sĩ. Liều tiêm bắp chỉ thực hiện khi có sự giám sát hướng dẫn của bác sĩ.

Chống chỉ định của thuốc Risperdal

Thuốc Risperdal không được dùng với các đối tượng sau

• Người có mẫn cảm với các thành phần của thuốc
• Bệnh nhân có tiền sử dùng quá liều với barbiturat hoặc các sản phẩm có thuốc phiện
• Bệnh nhân lạm dụng chất gây nghiện hoặc rượu.

Bệnh nhân cần trao đổi thêm với bác sĩ về tình trạng sức khỏe và tiền sử bệnh lý để được chỉ định phù hợp.

Thận trọng khi dùng thuốc

Những bệnh nhân sau cần thận trọng khi dùng thuốc

• Phụ nữ có thai và người đang cho con bú
• Bệnh nhân bị Parkinson
• Người đang sử dụng các loại điều trị bệnh ung thư vú
• Người thường xuyên có triệu chứng đau tức ngực, nhịp tim nhanh, đã tiền sử bị suy tim hoặc đột quỵ
• Huyết áp cao, thấp thất thường
• Bệnh nhân tiểu đường
• Mắc bệnh gan hoặc thận
• Trẻ em dưới 5 tuổi
• Người bệnh sau khi dùng thuốc không nên lái xa hay làm các công việc liên quan đến điều khiển máy móc do buồn ngủ

Tác dụng phụ của thuốc Risperdal

Tác dụng phụ thường gặp:

• Tăng kích thích
• Ngủ gà, nhức đầu, chóng mặt
• Đau bụng, táo bón, nôn mửa, khó tiêu
• Tăng tiết nước bọt
• Viêm mũi, viêm xoang, khó thở
• Da khô
• Nhịp tim nhanh, đau ngực
• Giảm thị lực
• Lo âu, mệt mỏi
• Rối loạn chức năng sinh dục
• Triệu chứng ngoại tháp
• Hội chứng Parkinson
• Buồn nôn
• Chán ăn
• Đau nhức răng
• Ho, viêm họng
• Ban da
• Tăng tiết bã nhờn
• Đau khớp, đau lưng
• Hạ huyết áp tư thế
• Sốt
• Nhiễm khuẩn đường hô hấp trên

Tác dụng phụ hiếm gặp:

• Trầm cảm
• Phản ứng tăng trương lực
• Tăng dục tính
• Khó khăn khi nói chuyện
• Trạng thái sững sờ
• Chứng khó học
• Một số vấn đề khác bất thường cần được trao đổi thêm cùng bác sĩ
• Riêng với người già sử dụng thuốc quá liều có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do nhiệt.

Tương tác giữa các loại thuốc với Risperdal

Risperdal có thể tương tác với các loại thuốc sau

• Rifampicin, Carbamazepine, phenytoin, Phenobarbital có thể làm giảm tác dụng của thuốc
• Paroxetine và Fluoxetine được dùng trong điều trị trầm cảm
• Các nhóm thuốc dùng trong điều trị Parkinson như Parlodel, Cabergoline, Levodopa (Dopar, Larodopa)
• Thuốc dùng để điều trị huyết áp cao có thể làm hạ huyết áp
• Các nhóm thuốc chống động kinh như Carbamazepine, Phenobarbital hay Phenytoin (Dilantin)
• Clozapine (Clozaril) dùng trong điều trị một số bệnh tâm thần
• Các nhóm thuốc giảm đau như Morphin, Oxycodone,
• Các nhóm thuốc kháng histamin

Bệnh nhân chỉ sử dụng Risperdal khi có chỉ định từ bác sĩ, không nên tự ý sử dụng. Trong thời gian sử dụng nếu phát hiện bất cứ các triệu chứng bất thường nào cần nhanh chóng liên hệ với bác sĩ để có hướng giải quyết kịp thời. Theo dõi chặt chẽ các tiến độ phục hồi sức khỏe và trao đổi thêm với bác sĩ để được hỗ trợ loại bỏ bệnh nhanh chóng và an toàn tuyệt đối.