Thuốc Isocarboxazid chống trầm cảm và một vài lưu ý

Thuốc Isocarboxazid chống trầm cảm thông qua việc khôi phục sự cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh, nhờ đó có thể giúp tâm trạng người bệnh vui vẻ và có năng lượng hơn. Tuy nhiên đồng thời thuốc cũng có thể kèm theo các tác dụng phụ không mong muốn, chẳng hạn buồn ngủ, giảm ham muốn tình dục, khô miệng nên cần phải trao đổi chi tiết với bác sĩ trước khi uống thuốc.

Tìm hiểu chung về thuốc Isocarboxazid chống trầm cảm

Triệu chứng của trầm cảm là giai đoạn tụt giảm khí sắc, buồn bã, tiêu cực, chán nản, không muốn làm gì, từ cô lập bản thân và hầu như không có bất cứ điều gì có thể làm thay đổi trạng thái u ám của họ. Dù không thể xác định cơ chế của trầm cảm nhưng nhiều nghiên cứu đã chỉ ra có sự thiếu cân bằng các chất dẫn truyền thần kinh não bộ ở những bệnh nhân này.

Thuốc Isocarboxazid
Thuốc Isocarboxazid được chỉ định trong điều trị trầm cảm nhằm giúp cân bằng hóa chất trong não bộ

Do đó trong điều trị y tế, mục tiêu chung khi chỉ định các loại thuốc cho bệnh nhân chính là để cân bằng các hóa chất trong não bộ. Trong đó thuốc Isocarboxazid cũng là một trong những nhóm thuốc được chỉ định trong điều trị trầm cảm có thể đáp ứng được các tính chất này, được đánh giá có thể hữu ích trong việc cải thiện tâm trạng cho những bệnh nhân tụt giảm khí sắc.

Isocarboxazid được đưa ra đầu tiên bởi thương hiệu dược phẩm Roche, sau đó được phát triển bởi hãng Validus. Thuốc chính thức được Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm hay Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Thuốc Hoa Kỳ FDA chấp thuận vào 1 tháng 7 năm 1959.  Hiện nay thuốc Isocarboxazid sản xuất và xuất hiện trên thị trường với bao bì Marplan.

Cơ chế hoạt động của thuốc Isocarboxazid

Thuốc Isocarboxazid thuộc nhóm chất ức chế monoamine oxidase (MAOI) có tác dụng phục hồi các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ thông qua phân hủy epinephrine, norepinephrine và dopamine ( chính là các hóa chất não bộ nhóm serotonin và catecholamine).

Isocarboxazid sẽ ngăn chặn và không phục hồi hoạt động của các enzyme MAO-A và MAO-B trong não bộ, giảm sự phân hủy các hóa chất thần kinh quan trọng đồng thời tăng cường hoạt động của nó. Nhờ đó người bệnh dần xoa dịu được cảm giác căng thẳng, lo lắng, tiêu cực quá mức và thay thế bằng trạng thái có năng lượng và hạnh phúc hơn.

Nói chung thuốc Isocarboxazid có thể giúp ích trong việc cân bằng và phục hồi các chất dẫn truyền thần kinh trong não bộ. Trước đây nó được sử dụng khá phổ biến, tuy nhiên do hiện nay xuất hiện các nhóm thuốc chống trầm cảm cho hiệu quả cao hơn, dung nạp tốt hơn, ít độc tố nguy hiểm hơn nên Isocarboxazid ít được dùng hơn. Tuy nhiên nếu dùng các nhóm thuốc khác không đem đến hiệu quả mong muốn thuốc Isocarboxazid sẽ được xem xét.

Công dụng

Thuốc Isocarboxazid  được chỉ định cho các bệnh nhân trầm cảm nhằm xoa dịu cảm xúc, bổ sung năng lượng tích cực cho người bệnh. Thuốc được xem xét chỉ định khi một số nhóm thuốc khác, chẳng hạn thuốc chống trầm cảm 3 vòng không mang đến kết quả cải thiện tích cực như mong muốn.

Bác sĩ cũng có thể chỉ định thuốc Isocarboxazid cho một số trường hợp khác không phải trầm cảm với các công dụng không ghi trên bao bì nhưng được xem xét cho phù hợp. Isocarboxazid là thuốc có kê đơn nên chỉ được sử dụng khi được bác sĩ chỉ định, không thể tự ý mua ngoài tiệm thuốc nếu không có đơn thuốc từ bác sĩ chuyên môn.

Liều dùng và cách dùng

Thuốc Isocarboxazid được điều chế chủ yếu dưới dạng viên nén 10mg, được uống trực tiếp với nước lọc bằng cách nuốt trực tiếp. Liều dùng thuốc được chỉ định dựa trên tình trạng từng bệnh nhân, từng giai đoạn và cần được bác sĩ chỉ định. Bác sĩ thường bắt đầu với một liều thấp và an toàn, sau đó tùy theo mức độ tiến triển của từng người bệnh bác sĩ mới chỉ định thêm các liều duy trì tiếp theo.

Thuốc Isocarboxazid
Liều dùng thuốc Isocarboxazid còn phụ thuộc vào từng tình trạng, giai đoạn của bệnh nhân

Liều dùng thuốc Isocarboxazid được chỉ định phổ biến như sau

  • Liều khởi đầu: 10mg/ lần, sử dụng ngày hai lần.
  • Liều tối đa: không vượt quá 60mg/ lần.

Người bệnh cần đảm bảo thực hiện theo liều dùng bác sĩ chỉ định, không tự ý tăng/ giảm hay dùng quá liều thuốc đều gây ra rất nhiều hệ lụy không mong muốn. Việc tăng liều dùng cũng cần do bác sĩ yêu cầu. Thuốc sẽ được giảm liều từ từ trước khi cắt hẳn, người bệnh không tự ý ngưng dùng thuốc khi thấy các triệu chứng đã thuyên giảm.

Tác dụng phụ

Tính chất chung của các nhóm thuốc dùng để điều trị trầm cảm hay các vấn đề tâm lý chính là thường kèm theo nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Thậm chí ở những người phải dùng thuốc trong thời gian dài đôi lúc còn cảm thấy không hiểu được cảm xúc của chính mình, mơ hồ, không vui không buồn. Đây chính là nguyên nhân khiến việc dùng thuốc vẫn còn nhiều hạn chế và không mang lại kết quả tốt nhất cho bệnh nhân trầm cảm.

Một số tác dụng phổ biến thường gặp của thuốc Isocarboxazid bao gồm

  • Cảm giác khô miệng, muốn uống nước liên tục
  • Cảm thấy mệt mỏi, uể oải kéo dài
  • Hạ huyết áp tư thế đứng
  • Buồn ngủ, chỉ muốn ngủ hoặc cũng có những người bị mất ngủ
  • Đau đầu, chóng mặt
  • Gặp các vấn đề tiêu hóa như nôn, buồn nôn, táo bón, khó tiêu, bụng khó chịu
  • Mờ mắt, nhìn không rõ
  • Cân nặng thay đổi và có dấu hiệu suy nhược
  • Thay đổi ham muốn tình dục, thường có xu hướng giảm

Các phản ứng phụ xảy ra với mức độ và biểu hiện khác nhau trên từng người, không phải ai cũng giống ai. Tuy nhiên đa phần bác sĩ sẽ thông báo sớm cho người bệnh về các phản ứng phụ này. Thông báo ngay cho bác sĩ nếu dùng thuốc Isocarboxazid xuất hiện các phản ứng bất thường sau

  • Cứng cơ, khó vận động cơ
  • Run rẩy, đi lại lảo đảo, cầm không chắc chắn
  • Lú lẫn, dễ kích động hoặc có các hành vi tâm lý bất thường
  • Tăng cân đột ngột và bất thường
  • Sưng phù không rõ nguyên nhân tại mắt cá chân, bàn chân
  • Mắt sưng đỏ và đau hoặc giảm thị lực nghiêm trọng
  • Nôn liên tục, vàng mắt, vàng da hay nước tiểu sẫm màu
  • Ngất xỉu hoặc co giật
  • Sốt cao bất thường

Người bệnh cần theo dõi các triệu chứng khi mới bắt đầu dùng thuốc Isocarboxazid để phát hiện sớm các phản ứng bất thường trên cơ thể, hạn chế các hệ lụy nguy hiểm khác, đặc biệt với người bị dị ứng hay ngộ độc nhóm thuốc này.

Chống chỉ định

Không phải bất cứ tình trạng nào cũng có thể sử dụng thuốc Isocarboxazid để điều trị trầm cảm vì còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Bác sĩ thường sẽ đặt ra một số câu hỏi về tiền sử bệnh lý hoặc làm một số xét nghiệm để đảm bảo người bệnh phù hợp với việc dùng thuốc.

Thuốc Isocarboxazid
Người gặp các vấn đề về gan được khuyến khích không dùng thuốc do có thể làm nghiêm trọng hơn tình trạng

Không dùng thuốc Isocarboxazid cho các trường hợp sau

  • Người quá mẫn cảm và dị ứng với các thành phần của thuốc
  • Phụ nữ có thai và người đang cho con bú không được sử dụng nhóm thuốc này vì có thể gây ra hậu quả không tốt cho con
  • Bệnh nhân mắc các bệnh về gan vì Isocarboxazid có thể vô tình làm trầm trọng hơn các triệu chứng bệnh
  • Trẻ em không được khuyến khích dùng thuốc
  • Người già, người bị suy nhược cơ thể nên trao đổi chi tiết với bác sĩ trước khi dùng thuốc
  • Người từng có tiền sử mắc các bệnh lý về thận, dạ dày, tim mạch, huyết áp hay bệnh tiểu đường
  • Người đang trong trạng thái bồn chồn hay kích động quá mức hay người có suy nghĩ tự tử có thể cũng không được chỉ định dùng thuốc
  • Người đang sử dụng một số loại thuốc như  amphetamine, metaraminol, fenfluramine,  phenylpropanolamine, pethidine, các chất  ức chế monoamine oxidase khác, nhóm thuốc SSRI hay thuốc chống trầm cảm 3 vòng..
  • Người có dự định phẫu thuật hoặc tiểu phẫu trong khoản 2 tuần sau đó có thể không dùng được thuốc Isocarboxazid

Một số lưu ý khi dùng thuốc Isocarboxazid

Thực tế việc dùng các loại thuốc tây, bao gồm cả thuốc Isocarboxazid đều không thể điều trị khỏi trầm cảm hoàn toàn mà chỉ cải thiện phần nào triệu chứng và tâm trạng. Đồng thời thuốc cũng kèm theo rất nhiều tác dụng phụ không mong muốn khiến nhiều người cảm thấy chán nản, mệt mỏi hơn và không kiên trì khi sử dụng Isocarboxazid.

Dù vậy việc dùng thuốc vẫn sẽ rất cần thiết nên người bệnh cần phải trao đổi với bác sĩ để đảm bảo việc điều trị trầm cảm có hiệu quả nhất. Cụ thể, người bệnh nên lưu ý các vấn đề như sau

Những loại thực phẩm cần hạn chế

Một trong những vấn đề cần đặt ra khi sử dụng thuốc Isocarboxazid chính là người bệnh cần có chế độ ăn kiêng phù hợp để đảm bảo cơ thể hấp thụ tốt nhất. Việc sử dụng thuốc với các nhóm thực phẩm không phù hợp có thể tăng nguy cơ đào thải thuốc, không đem lại tác dụng tốt cùng nhiều vấn đề khác nên cần thực sự thận trọng.

Thuốc Isocarboxazid
Không dùng thuốc đồng thời với bia, rượu và các chất kích thích

Cụ thể, một số nhóm thực phẩm được khuyến khích không nên sử dụng khi uống thuốc Isocarboxazid

  • Bia, rượu, thuốc lá, các chất có cồn và chất kích thích
  • Các nhóm thực phẩm có chứa cafein như nước tăng lực, trà, cà phê, coca cola hoặc một lượng lớn socola
  • Vỏ đậu rộng (chứa levodopa) và vỏ chuối do có thể làm tăng huyết áp hoặc gây ra tình trạng hồi hộp, bồn chồn khi ngưng thuốc đột ngột
  • Nhóm thực phẩm giàu tyramine  như pho mát, các loại thịt sấy khô hay lên men, cá ướp muối, xúc xích đóng gói, thịt xông gói, gan bò. Các nhóm thực phẩm lên men như kim chi thay rau củ quả chín, rượu vang cũng có chứa hàm lượng tyramine cao cần tránh
  • Nhóm thực phẩm tyramine ở mức độ trung bình như cà tím, trứng cá, bơ, chuối, nho khô, mâm xôi… cũng cần hạn chế

Một số lưu ý khác

Một số lưu ý khác cho người bệnh để đảm bảo dùng thuốc Isocarboxazid an toàn, hạn chế nguy cơ các tác dụng phụ nguy hiểm cũng như mang lại kết quả tốt nhất trong quá trình điều trị người bệnh cũng cần thực hiện các vấn đề sau

  • Trao đổi chi tiết với bác sĩ về các dùng thuốc, liều dùng , thời gian dùng thuốc
  • Tuyệt đối không tự ý tăng/ giảm hay ngưng thuốc đột ngột
Thuốc Isocarboxazid
Người bệnh nên trao đổi chi tiết với bác sĩ trước khi dùng thuốc để đảm bảo an toàn và hiệu quả
  • Nên dùng thuốc trong một khoảng thời gian quy định hằng ngày để cơ thể dễ hấp thụ hơn
  • Thông báo đầy đủ cho bác sĩ về tiền sử bệnh lý, các nhóm thuốc đang sử dụng trong thời gian gần hay dự định mang thai, phẫu thuật trong tương lai gần nếu có để đảm bảo chỉ định các loại thuốc phù hợp
  • Nếu vô tình quên một liều bạn có thể bỏ qua nếu gần đến thời điểm dùng liều tiếp theo, tuyệt đối không sử dụng đồng thời hai liều hoặc thời gian uống thuốc quá gần nhau
  • Trong trường hợp phát hiện người bệnh có dấu hiệu ngộ độc thuốc, cần nhanh chóng gọi đến bệnh viện để tìm hướng sơ cứu đúng cách đồng thời nhanh chóng đưa người bệnh đến bệnh viện gần nhất để đảm bảo được tính mạng
  • Đảm bảo ngủ đủ giấc, vận động đầy đủ, sinh hoạt lành mạnh
  • Dành thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh xa căng thẳng để tinh thần hướng tới sự thư giãn, thoải mái
  • Kết hợp với liệu pháp tâm lý trị liệu để giải tỏa tâm lý hiệu quả cũng như tìm được nguyên nhân gốc rễ những nhiễu loạn tâm lý để  sớm phục hồi về tinh thần
  • Kết hợp với việc vận động thể dục thể thao hằng ngày, khiến bản thân bận rộn để nâng cao sức khỏe cả thể chất lẫn tinh thần
  • Bổ sung dinh dưỡng khoa học, ưu tiên rau xanh và các loại trái cây, các loại hạt
  • Tìm kiếm sự chia sẻ, thoải mái bằng việc chia sẻ với bạn bè, viết nhật ký hay thư giãn bằng các hoạt động yêu thích

Việc sử dụng thuốc Isocarboxazid được bác sĩ xem xét kỹ lưỡng dựa trên nhiều yếu tố, người bệnh hoàn toàn có thể tin cậy vào bác sĩ chuyên môn khi được chỉ định. Tuy nhiên người bệnh nên kết hợp song song với các liệu pháp khác như trị liệu tâm lý, vận động hằng ngày, ăn ngủ đúng giờ, hướng cảm xúc đến sự tích cực để nhanh chóng thoát khỏi bóng đen tâm lý và có cuộc sống hạnh phúc nhất.

Có thể bạn quan tâm:

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *