Thuốc Diazepam điều trị trầm cảm, lo âu: Công dụng và liều dùng
Thuốc Diazepam thuộc nhóm thuốc hướng thần được chỉ định cực kỳ phổ biến trong điều trị trầm cảm, lo âu với tác dụng chính là an thần, ổn định giấc ngủ sinh học. Thuốc có thể dùng được cho cả trẻ em tuy nhiên cũng luôn kèm theo nhiều tác dụng phụ không mong muốn trong suốt thời gian sử dụng để điều trị trầm cảm. Người bệnh cần tuân thủ tuyệt đối liều dùng theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo mang đến kết quả tốt nhất.
Thông tin chung về thuốc Diazepam
Với những bệnh nhân điều trị các vấn đề tâm lý hay mất ngủ thì thuốc Diazepam là một trong những loại thuốc cực kỳ quen thuộc. Đây là một loại thuốc thuộc nhóm thuốc hướng thần, có dẫn xuất từ benzodiazepin và đã bắt đầu được sử dụng rộng rãi trên thị trường từ 1963 và đều được các nghiên cứu đánh giá cao về độ hiệu quả và an toàn trên người dùng.
Cơ chế hoạt động chung của thuốc là tăng tác dụng của GABA, qua đó làm giảm mức độ hưng phấn của các tế bào thần kinh trong thời gian nhanh chóng. Sử dụng thuốc sẽ giúp tinh thần người bệnh dần được xoa dịu, rơi vào trạng thái buồn ngủ, giãn cơ, giảm căng thẳng, chống co giật nên được chỉ định trong rất nhiều trường hợp, đặc biệt là với các bệnh nhân điều trị các chứng trầm cảm hay lo âu.
Chỉ định
Thuốc Diazepam được sử dụng phổ biến trong các trường hợp sau
- Được dùng thay thế cho barbiturat (thuốc ức chế thần kinh trung ương có thể gây hôn mê nếu dùng liều cao) nhằm hạn chế một số tác dụng phụ không mong muốn
- Sử dụng như một thuốc an thần trong điều trị rối loạn lo âu hay trầm cảm để giảm những cảm xúc lo lắng, căng thẳng quá mức, hạn chế trạng thái kích động
- Giúp người bệnh có cảm giác buồn ngủ và đi vào giấc ngủ nhanh chóng, từ đó dần điều chỉnh về giấc ngủ sinh học
- Có thể dùng để giảm đau cho bệnh nhân khi chuẩn bị thực hiện một số thủ thuật y tế như tiểu phẫu nhỏ
- Cải thiện cho một số triệu chứng thần kinh như kích động, động kinh, ảo giác do rượu hay các bệnh nhân cai rượu cấp tính
- Giảm các triệu chứng hội chứng giấc ngủ kinh hoàng
Với bệnh nhân trầm cảm và rối loạn lo âu thường gặp các vấn đề về giấc ngủ nghiêm trọng, họ thường khó ngủ hoặc ngủ bị gặp ác mộng. Thiếu ngủ, rối loạn giấc ngủ chính là nguyên nhân hàng đầu khiến tinh thần không tỉnh táo, gia tăng căng thẳng, dễ kích động, gia tăng các suy nghĩ tiêu cực và hàng loạt các vấn đề khác.
Việc sử dụng thuốc an thần hay thuốc Diazepam được đánh giá là cần thiết để giúp người bệnh dần ổn định giấc ngủ, hạn chế trạng thái tiêu cực, kích động sẽ không mang đến những tác dụng tốt.
Cơ chế hoạt động của thuốc Diazepam
Thuốc Diazepam được điều chế dưới nhiều dạng như thuốc tiêm, viên nén, viên đặt hậu môn, tiêm cơ delta.. Tuy nhiên trong điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu, thuốc được chỉ định chủ yếu ở dạng viên nén và có kết hợp với một số nhóm thuốc chống trầm cảm khác. Thuốc hấp thu tốt nhất trên hệ tiêu hóa và chuyển hóa qua gan sau đó thải trừ chủ yếu qua thận và một lượng nhỏ qua phân.
Diazepam gắn với các thụ thể benzodiazepin đặc hiệu tại hệ thần kinh trung ương cùng các cơ quan ngoại vi đặc biệt. Thụ thể benzodiazepin này có mối liên kết chặt chẽ với GABA (thụ thể của acid gamma aminobutyric ), đây cũng là một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng với khả năng làm ức chế não bộ. Nhờ đó Diazepam giúp GABA gắn chặt vào thụ thể của acid gamma aminobutyric để gây ức chế thần kinh.
Tác dụng phụ
Việc dùng các loại thuốc an thần nói chung hầu như đều gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Thuốc Diazepam cũng gây ra nhiều tác dụng phụ, thậm chí người bệnh có thể bị phụ thuộc vào thuốc nếu liên tục sử dụng trong thời gian dài . Tuy nhiên bác sĩ vẫn cần phải xem xét về những lợi ích và tác hại để chỉ định người bệnh dùng thuốc để điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu.
Cụ thể, một số tác dụng phụ thường gặp của thuốc Diazepam
- Mệt mỏi, dễ cáu gắt, khó chịu
- Đau đầu, choáng váng, dễ có cảm giác quay cuồng
- Suy giảm về trí nhớ, mơ hồ, đặc biệt với những người phải dùng thuốc trong thời gian dài với nhiều lượng cao
- Hoa mắt, giảm thị lực hoặc có thể thấy mơ hồ, song thị, đặc biệt khi trong trạng thái chưa tỉnh táo vì chưa hết thuốc
- Buồn nôn, táo bón, gặp vấn đề về hệ tiêu hóa
- Yếu cơ, sức vận động yếu
- Giảm khả năng tập trung, dễ lơ đãng
- Mất hoặc giảm hứng thú về tình dục
- Kinh nguyệt không đều, thậm chí có thể mất trong thời gian dài
- Một số triệu chứng phổ biến khác thường gặp như phát ban nhẹ, khô miệng, nói lắp…
- Phụ thuộc vào thuốc, nếu không có thuốc người bệnh có thể không ngủ được hoặc buộc phải tăng liều thuốc sau một thời gian dài sử dụng mới có thể mang đến hiệu quả
Cách sử dụng thuốc Diazepam
Liều lượng và cách dùng của thuốc Diazepam được chỉ định dựa trên tình trạng từng người bệnh đang gặp phải đồng thời thường được chỉ định đồng thời với các nhóm thuốc khác, ít khi chỉ được dùng đơn độc. Hầu hết trong điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu thuốc Diazepam thường được chỉ định phổ biến dưới dạng viên nén trong khoảng 15- 20 ngày liên tiếp.
Cách dùng và liều dùng của thuốc Diazepam trong điều trị cho người trầm cảm và rối loạn lo âu như sau
- Liều phổ biến: thường bắt đầu với khoảng 2 – 5 mg/lần sử dụng 2 – 3 lần/ngày.
- Liều tối: Dùng tối đa 30mg/ngày chia ra 2- 3 lần với những bệnh nhân có các triệu chứng nặng
- Trong trường hợp mất ngủ: Dùng 2-10mg/ lần trước khi đi ngủ
- Liều tiêm: thường sử dụng cho người lớn có dấu hiệu lo âu hay trầm cảm nặng với liều tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp 10mg/ lần, cách 4 tiếng thực hiện 1 lần.
Thận trọng
Thận trọng khi sử dụng thuốc với các đối tượng sau
- Người có mẫn cảm quá mức với các thành phần của thuốc Diazepam
- Người có tiền sử nhược cơ hay suy hô hấp nặng
- Người già và trẻ em cần có chỉ định từ bác sĩ trước khi sử
- Người có tiền sử hoặc đang điều trị các bệnh về gan, thận mãn tính
- Phụ nữ có thai hoặc người đang cho con bú cần trao đổi chi tiết với bác sĩ trước khi sử dụng
- Không dùng kết hợp với một loại benzodiazepin khác
- Không dùng cho người nghiện ma túy kéo dài hoặc có tiền sử nghiện chất kích thích
- Không dùng cho người mắc bệnh glaucoma góc đóng, xơ cứng động mạch hoặc người có tổn thương về não bộ
- Người bị tụt huyết áp cũng được xem xét kỹ trước khi sử dụng thuốc để tránh các biến chứng khác về tim mạch
- Người đang dùng thuốc Diazepam để điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu tuyệt đối không được uống rượu vì làm tăng tác dụng ức chế hệ thần kinh hoặc hô hấp
- Thận trọng khi dùng với người đang lái xe hay làm các công việc cần có sự tập trung cao độ, cần sự tỉnh táo
- Giảm liều khi sử dụng với người già, người đang mắc bệnh nặng
Điều gì xảy ra khi dùng quá liều thuốc Diazepam?
Thuốc Diazepam vốn đã tồn tại rất nhiều tác dụng phụ không mong muốn, vì vậy việc uống quá liều thuốc cũng có thể gây ra rất nhiều tác động xấu. Đặc biệt tình trạng ngộ độc thuốc an thần có thể xảy ra nếu người bệnh sử dụng Diazepam với liều lượng lớn vượt mức cho cho phép, thậm chí nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nên cần thật sự cẩn trọng.
Thực tế việc dùng quá liều thuốc Diazepam ở bệnh nhân đang điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu thường xảy ra phổ biến bởi bệnh nhân không thể kiểm soát được giấc ngủ của bản thân. Một số hệ lụy có thể xảy ra bao gồm
- Giấc ngủ kéo dài bất thường
- Mệt mỏi, đau đầu
- Ngủ
- Mơ hồ
- Suy giảm trí nhớ, lú lẫn
- Ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan nội tạng
- Hôn mê sâu nếu dùng với liều lượng lớn
- Nguy hiểm đến tính mạng nếu dùng với liều lượng lớn và không được phát hiện kịp
Người bệnh dùng quá liều thuốc Diazepam với số lượng lớn cần được nhanh chóng đưa đến bệnh viện rửa dạ dày, truyền dịch hay thông khí đường hô hấp, đặc biệt khi thấy có các triệu chứng huyết áp tăng/ giảm đột ngột, nôn ói, hô hấp khó khăn. Các biến chứng do ngộ độc thuốc an thần có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và việc điều trị trầm cảm, rối loạn lo âu sau này nên cần thực sự thận trọng.
Thuốc Diazepam có thực sự hiệu quả trong điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu?
Khó ngủ, ngủ hay gặp ác mộng là một trong những vấn đề phổ biến thường gặp phải ở bệnh nhân trầm cảm và rối loạn lo âu. Càng không ngủ được người bệnh càng dễ nghĩ đến những điều tiêu cực, những sự kiện gây buồn bã và dễ phát sinh các hành vi bốc đồng khó kiểm soát hơn. Đồng thời khi thiếu ngủ tinh thần cũng sẽ thiếu tỉnh táo, thường xuyên mệt mỏi, không đủ sức khỏe hay năng lượng cho các hoạt động khác.
Do đó việc dùng các loại thuốc an thần để điều trị cho các bệnh nhân trầm cảm và rối loạn lo âu là thực sự cần thiết. Thuốc Diazepam được đánh giá thực sự có mang đến nhiều cải thiện rõ rệt cho những bệnh nhân đang điều trị các vấn đề tâm lý nếu dùng với liều lượng phù hợp. Người bệnh khi ngủ được dần lấy lại sự tỉnh táo, bình tĩnh trong ngày hôm sau, học tập hay làm việc cũng có hiệu quả tốt hơn.
Thuốc Diazepam được đánh giá ít gây nghiện khi dùng với liều lượng ngắn (thường được chỉ định dùng trong 15- 20 ngày), tuy nhiên rõ ràng các bệnh nhân này thường rất dễ phụ thuộc vào thuốc để ngủ khi điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu. Nhiều người rơi vào tình trạng không thể ngủ được nếu không có thuốc, điều này khiến họ khó chịu hơn gấp nhiều lần. Vì vậy rất nhiều bệnh nhân đã bị “nghiện” thuốc an thần.
Nói chung, thuốc Diazepam thực sự có mang đến hiệu quả trong điều trị trầm cảm và rối loạn lo âu với điều kiện dùng đúng liều lượng, thời gian đồng thời cần kết hợp với nhiều phương pháp điều trị khác, nhiều loại thuốc khác. Nếu chỉ dùng thuốc Diazepam sẽ không thể mang đến kết quả tốt nhất, thậm chí còn gây ra nhiều hệ lụy không mong muốn ngược lại.
Thực tế, với trầm cảm và rối loạn lo âu hay các vấn đề tâm lý khác nói chung thì chỉ dùng thuốc thôi là không đủ, mà cần phải kết hợp với các biện pháp khác như tâm lý trị liệu cùng một lối sống khoa học. Người bệnh cần tham khảo và thực hiện đúng theo chỉ định của bác sĩ để có hiệu quả tốt nhất, nhanh chóng lấy lại tinh thần, sự lạc quan tỉnh táo, hướng đến tương lai tốt đẹp phía trước.
Thuốc Diazepam được dùng rất phổ biến trong điều trị trầm cảm, rối loạn lo âu cùng một số vấn đề tâm lý khác với mục đích giúp người bệnh lấy lại giấc ngủ sinh học, nâng cao tinh thần và sự tỉnh táo. Tuy vẫn tồn tại các tác dụng phụ không mong muốn nhưng người bệnh nếu dùng đúng cách, đúng liều lượng theo chỉ định từ bác sĩ kết hợp với lối sống khoa học tích cực hơn hoàn toàn có thể hạn chế tối đa các ảnh hưởng này.
Có thể bạn quan tâm:
Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!