Khoa học Tâm lý trị liệu là giải pháp điều trị các chứng bệnh của thời đại mới. Tâm lý trị liệu giúp cải thiện sức khỏe, tinh thần và tháo gỡ mọi rào cảm trong cảm xúc, hành vi của con người khi mà thuốc và tây y không đáp ứng được.

Lịch sử ra đời của khoa học Tâm lý trị liệu

Tâm lý trị liệu vốn đã xuất hiện từ thời Hy Lạp Cổ đại với hình thức khá thô sơ. Đây được xem là một trong những phương pháp điều trị lâu đời nhất cho đến nay.

Theo các nhà tâm lý trị liệu thời bấy giờ, bất kể ai đang cố gắng cảm thông với người đang đau khổ, hoặc cố gắng dỗ dành một đứa trẻ gào khóc, cũng được xem là đang thực hiện Tâm lý trị liệu.

Thuật ngữ “Tâm lý trị liệu” ra đời vào năm 1853 và ngày càng phát triển mạnh mẽ. Đã có hơn 60 loại trị liệu tâm lý khác nhau được ra đời, với các dấu mốc quan trọng như:

• Cuối thế kỷ XVIII: Ngành tâm lý học phát triển mạnh, có nhiều đóng góp về mô tả vô thức, tính dục ở trẻ sơ sinh, giấc mơ, và mô hình về tâm trí con người.
• Từ năm 1853 – 1903: Liệu pháp tâm lý chính thức được sử dụng trong thực hành lâm sàng
• Năm 1940: Liệu pháp cá nhân được ra đời, tập trung vào việc truyền tải sự ấm áp, chân thành và cảm thông từ nhà trị liệu với bệnh nhân.
• Năm 1950: Liệu pháp hành vi được ra đời và điều trị chủ yếu cho các vấn đề về cảm xúc và hành vi.
• Năm 1960: Hơn 60 liệu pháp tâm lý trị liệu khác nhau được áp dụng dưới nhiều hình thức

Khoa học Tâm lý trị liệu áp dụng trong trường hợp nào?

Tâm lý trị liệu hiện là xu hướng điều trị của thế kỷ 21. Chúng không chỉ cải thiện tâm lý, mà còn khắc phục trở ngại về hành vi, nhân cách và sức khỏe.

Nhiều người tìm đến tâm lý trị liệu khi:

• Không thể quản lý tốt cuộc sống của chính mình
• Sức khỏe tinh thần và thể chất thay đổi theo chiều hướng tiêu cực
• Bệnh lý đã ở giai đoạn nặng, khó điều trị dứt điểm bằng thuốc tây y
• Mất cân bằng cuộc sống, công việc, và các mối quan hệ
• Muốn thay đổi thói quen xấu

Dựa trên từng đối tượng, các chuyên gia sẽ áp dụng các liệu pháp tâm lý trị liệu phù hợp. Hiện nay, có rất nhiều phương pháp được sử dụng phổ biến.

7 liệu pháp tâm lý trị liệu được sử dụng phổ biến nhất

Ở xã hội hiện đại ngày nay, có 7 dạng Tâm lý trị liệu được sử dụng phổ biến, bao gồm:

1. Liệu pháp phân tâm học

Phân tâm học là liệu pháp dựa trên sự hiểu biết về những quá trình tâm thần vô thức để xác định suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của con người.

Các nhà chuyên môn sử dụng chúng để xác định, liên kết quá trình với mọi vấn đề trong tâm lý, hoặc thể chất mà khách hàng đang gặp phải.

Liệu pháp này được áp dụng khi khách hàng không hài lòng với hành vi, thói quen của chính họ, nhưng không có cách nào thay đổi.

Liệu pháp phân tâm học rất được xã hội hiện đại ngày nay tin dùng. Liệu pháp này đưa khoa học Tâm lý trị liệu trở thành xu hướng điều trị của thế kỷ 21.

2. Liệu pháp hành vi nhận thức

Liệu pháp hành vi nhận thức giúp khách hàng dễ dàng tập trung vào suy nghĩ và hành vi của chính mình. Từ đó, họ có thể đương đầu, xóa bỏ những thay đổi tiêu cực.

Các nhà trị liệu không cần đi sâu vào tiềm thức để xác định yếu tố tiêu cực đến từ đâu. Họ chỉ cần xác định đúng những tiêu cực đang diễn ra.

Để khắc phục, các nhà chuyên môn sẽ đưa ra nhiều bài tập hàng ngày, hàng tuần và hướng dẫn khách hàng làm theo.

Theo thống kê, đã có 75% khách hàng đã khỏi bệnh. Số còn lại đã thay đổi được hành vi, nhận thức sai lệch, và cải thiện tốt triệu chứng bệnh lý.

3. Liệu pháp tập trung vào khách hàng

Khi áp dụng liệu pháp tập trung vào khách hàng, nhà tâm lý trị liệu luôn đem đến sự đồng cảm, chấp nhận, tôn trọng và hỗ trợ khách hàng một cách vô điều kiện.

Khách hàng được trao quyền, và hoàn toàn có thể tự tìm “lối thoát” cho mình. Vai trò của nhà chuyên môn là giúp người bệnh đi theo lối tư duy tích cực; đưa ra lựa chọn đúng đắn và trưởng thành hơn.

4. Liệu pháp tâm lý giữa các cá nhân

Liệu pháp tâm lý giữa các cá nhân tập trung vào các mối quan hệ xung quanh khách hàng. Những mối quan hệ đó thường là gia đình, bạn bè thân thiết, đồng nghiệp,…

Chuyên gia sẽ tìm ra những xung đột tâm lý giữa khách hàng và thế giới xung quanh họ. Từ đó, khách hàng sẽ thể hiện rõ được hành vi, cảm xúc không lành mạnh, và sau đó khắc phục dần.

5. Liệu pháp tâm động học

Tâm động học là liệu pháp truyền thống và được sử dụng rất nhiều. Liệu pháp này đi sâu vào tâm lý con người và tìm ra nguyên nhân gốc rễ gây bệnh (gây ra hành vi tiêu cực).

Các nhà tâm lý trị liệu sẽ yêu cầu bệnh nhân tự kiểm tra, và phản ánh những rắc rối của cuộc sống trong quá khứ. Thông qua đó, khách hàng sẽ hiểu gốc rễ của tiêu cực, tại sao họ lại có cách ứng xử như vậy.

Cuối cùng, nhà chuyên môn sẽ giúp khách hàng gỡ bỏ đi những mặc cảm, trở ngại trong tâm lý.

6. Liệu pháp giải quyết vấn đề

Nhà chuyên môn sử dụng liệu pháp giải quyết vấn đề giúp khách hàng quản lý được tâm lý, cảm xúc. Liệu pháp này cũng ngăn chặn những thói quen tiêu cực tồi tệ hơn.

Thông qua đó, nhà trị liệu khuyến khích khách hàng áp dụng lối sống lành mạnh hơn. Khách hàng được yêu cầu kết nối với gia đình và bạn bè để cải thiện tâm trí.

7. Liệu pháp gia đình

Trong số 7 liệu pháp được sử dụng nhiều nhất thì liệu pháp gia đình và cách giải quyết tốt nhất cho các chứng bệnh như: trầm cảm, rối loạn cảm xúc hay rối loạn lo âu,…

Liệu pháp này cho phép khách hàng cùng các thành viên trong gia đình kết nối lại với nhau để cùng loại bỏ những căng thẳng trong đời sống.

Mục tiêu của phương pháp tâm lý trị liệu

Sự ra đời của phương pháp Tâm lý trị liệu nhằm giải quyết gốc rễ của những vấn đề tâm lý. Thông qua đó, khách hàng xác định được nguyên nhân và giải quyết chúng.

Tâm lý trị liệu đã giúp hàng triệu người trên thế giới đạt được những điều mà họ mong muốn như:

• Thực hiện hóa chính mình
• Quản lý được cuộc sống
• Cân bằng các mối quan hệ
• Trả lại hạnh phúc, niềm tin trong cuộc sống
• Khai thác tiềm năng nghề nghiệp
• Hồi phục sức khỏe con người hoàn toàn tự nhiên

Việc kết hợp điều trị Tâm lý trị liệu và thuốc Tây y sẽ giúp đẩy quá trình hồi phục của các bệnh lý nguy hiểm như: cao huyết áp, tim mạch,…

Đồng thời, khách hàng cũng hình thành thói quen sống tốt, tập luyện thể dục thể thao, và tuân thủ chỉ định từ bác sĩ hơn.

Những bệnh lý cần can thiệp Tâm lý trị liệu chuyên sâu

Dưới đây là những bệnh lý rất khó điều trị dứt điểm bằng phương pháp sử dụng thuốc Tây y:

• Trầm cảm
• Tự kỷ
• Mất ngủ – Khó ngủ
• Stress – Căng thẳng mệt mỏi
• Rối loạn cảm xúc
• Rối loạn lo âu – Buồn chán
• Hoà hợp mối quan hệ
• Tìm điểm cân bằng trong cuộc sống
• Đau đầu – Chóng mặt
• Rối loạn tiền đình
• Suy nhược cơ thể

Các dạng bệnh lý này thường xuất phát từ những bất ổn trong tâm trí. Vì vậy việc điều trị bằng thuốc chỉ có thể giải quyết được bề nổi của vấn đề.

Người ta tìm đến Tâm lý trị liệu không chỉ để khắc phục các triệu chứng của bệnh. Liệu pháp này mà còn giúp họ tìm lại hạnh phúc đích thực, và ngăn chặn bệnh tái phát.

VTV2 giới thiệu giải pháp trị liệu trầm cảm không dùng thuốc của Trung tâm NHC Việt Nam:

Những yếu tố tạo nên hiệu quả can thiệp Tâm lý trị liệu

Thành công của Tâm lý trị liệu phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Tuy nhiên, theo các nhà chuyên môn điều quan trọng nhất không thể bỏ qua đó chính là:

Xây dựng mối quan hệ giữa khách hàng và nhà trị liệu

Niềm tin mà khách hàng đặt ở nhà chuyên môn chiếm tới 50% kết quả trị liệu. Việc xây dựng mối quan hệ tốt sẽ giúp nhà chuyên môn khai thác chính xác nguyên nhân gây bệnh.

Cùng với đó, tầm ảnh hưởng của nhà chuyên môn sẽ giúp khách hàng có niềm tin vào tương lai. Niềm tin vào phương pháp mà họ đang áp dụng sẽ đem lại hiệu quả tốt.

Khách hàng không thể hiểu các học thuyết hay lý luận chuyên môn, họ chỉ có thể ghi nhận thái độ và hành vi ứng xử từ các chuyên gia.

Vì vậy, cách chuyên gia tâm lý đồng hành cùng khách hàng có ảnh hưởng lớn đến kết quả điều trị hơn cả những kỹ thuật mà nhà chuyên môn đang áp dụng.

Không tự nhiên mà giới khoa học đánh giá phương pháp Tâm lý trị liệu là nghệ thuật tạo ra sự khích lệ. Khách hàng sẽ ổn định tâm lý, có niềm tin, và dễ dàng đạt được mục đích điều trị hơn.

Những quan điểm sai lệch về Khoa học Tâm lý trị liệu

Ở một số quốc gia, ngành khoa học Tâm lý trị liệu vẫn tồn tại nhiều hiểu lầm tiêu cực. Nhiều người còn cho rằng, Tâm lý trị liệu chỉ là giả dược. Họ cũng cho rằng chúng tương tự tư vấn tâm lý, và không có tác dụng chữa bệnh.

Để trở thành một nhà tâm lý trị liệu, các chuyên gia đều phải trải qua quá trình đào tạo và nghiên cứu chuyên nghiệp. Nhớ đó, họ mới có đủ khả năng hỗ trợ người khác.

Khi chúng ta vận dụng ngôn ngữ, cách giao tiếp, âm nhạc,… hay các hình thức can thiệp khác một cách có hệ thống, có ý thức thì sẽ tác động được đến người đối diện, thúc đẩy được nguồn năng lượng tích cực trong họ.

Lời khuyên từ chuyên gia Tâm lý trị liệu

Thật ra, mọi vấn đề trong cuộc sống đều có thể giải quyết nếu hiểu được nguyên tắc của chúng. Lời khuyên từ các chuyên gia chỉ mang tính chất dẫn dắt. Chung quy lại vẫn nằm ở nhận thức và lựa chọn của khách hàng.

Người bệnh cần làm gì khi sử dụng phương pháp Tâm lý trị liệu

Theo chuyên gia Bùi Thị Hải Yến (Giám đốc Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam):

“Cho đến nay chưa có bất kỳ nhà tâm lý trị liệu nào trực tiếp điều trị khỏi bệnh cho con người. Điều mà các nhà chuyên môn làm đó là đi sâu vào tâm trí và tìm ra nguyên nhân gốc rễ gây bệnh, dựa trên tình trạng thực tại của khách hàng và giúp họ tìm cách gỡ rối vấn đề, thay đổi những cảm xúc, suy nghĩ, hành vi tiêu cực. Việc có khỏi được bệnh lý hay không sẽ phụ thuộc rất lớn vào ý chí và niềm tin khách hàng dành cho nhà chuyên môn.”

Có thể thấy, trị liệu tâm lý bắt buộc phải có sự đồng thuận và tin tưởng từ người bệnh dành cho phương pháp can thiệp và chuyên gia trị liệu.

Các nhà chuyên môn ở đây đóng vai trò là người giúp bạn nhìn nhận vấn đề. Họ sử dụng kỹ thuật chuyên môn để lay động tâm trí, giúp khách hàng thực hiện hóa điều họ mong muốn.

Người thân bệnh nhân cần làm gì?

Chăm sóc cho người gặp trở ngại trong tâm lý cần nhiều thời gian và sự kiên nhẫn. Người bệnh luôn cần đến sự động viên, khích lệ và thậm chí là một người đồng hành cùng họ làm mọi thứ.

Một lời nói tử tế, bàn tay giúp đỡ ân cần và một nụ cười cũng có thể giúp người bệnh có thêm tinh thần tích cực để thay đổi.

Người nhà bệnh nhân cần giúp người bệnh tuyệt đối tránh xa những lời chỉ trích, trêu ghẹo, các chất kích thích,… Thay vào đó là sự lắng nghe, quan tâm và thấu hiểu nhiều hơn.

Trên đây là những chia sẻ về khoa học Tâm lý trị liệu và hi vọng mọi người sẽ có sự nhìn nhận chính xác hơn về giải pháp thời đại mới này.